Cha mẹ chúng ta dạy cho chúng ta tình cảm ở trong gia đình. Thầy không những dạy cho chúng ta tình cảm trong gia đình mà còn đối với xã hội, cả đời sống tâm linh của đời này và đời sau.
Trong đời, chúng ta có rất nhiều bậc thầy, vì sao? Ngay khi mới lọt lòng thì cha mẹ là người thầy và cô giáo đầu tiên của ta, tập ta nói, dìu dắt ta đi, dạy cho ta bài học đầu tiên về tình cảm huyết thống, lớn lên đi học thì ta có rất nhiều thầy cô giáo tiếp tục nuôi dưỡng và dạy dỗ ta về mặt tình cảm con người và xã hội, về mặt trí thức, dạy cho ta hiểu biết những quan hệ giữa mình và xã hội, giữa mình với đất nước, giữa mình với con người, giữa mình với thiên nhiên, giữa mình với lịch sử của dòng họ, của đất nước và lịch sử của thế giới con người… Tất cả những hiểu biết đó là nhờ sự dạy dỗ của thầy.
Không những vậy, chúng ta còn tu tập học hành để chúng ta có hiểu biết về đời sống tâm linh, để hướng thiện và hướng thượng. Chúng ta biết chắc chắn rằng, chết không phải là hết mà chết là tiếp tục sống. Một sự sống khác gắn liền với những gì chúng ta tạo ra trong hiện tại này. Trong đời sống chúng ta không phải chỉ có thế giới này mà còn có những thế giới khác, nhân duyên của chúng ta còn liên hệ đến những nhân duyên khác và những thế giới khác và giờ phút này có liên hệ đến những giờ phút trong quá khứ và tương lai. Ta có tất cả hiểu biết như vậy là nhờ những bậc thầy của chúng ta đã chỉ dạy cho chúng ta.
Nhờ vậy mà chúng ta tin sâu vào nhân quả hiện tại ta đang có, chúng đã gắn liền với nhân quả của ta từ nhiều đời trong quá khứ, và nghiệp báo của ta trong tương lai, chúng gắn liền với những gì mà chúng ta đang tạo tác ở trong hôm nay. Từ sự hiểu biết nhân quả liên hệ đến nhiều đời như thế, khiến trong đời sống hiện tại chúng ta sống dễ thương, chúng ta ăn nói dễ thương, chúng ta có những cử chỉ dễ thương; cũng nhờ vào sự hiểu biết ấy mà chúng ta có khả năng tha thứ lầm lỗi của những người xung quanh đã từng tạo ra đau khổ cho ta, cho gia đình chúng ta, cho quê hương xứ sở của chúng ta. Khi chúng ta mở được tâm bao dung và tha thứ như vậy, thì phước đức trong đời sống của chúng ta sẽ tăng lên, khiến cho những điều thiện trong đời sống của chúng ta cũng sẽ tăng lên và điều ác trong đời sống của chúng ta tự lắng xuống. Vì vậy mà chúng ta luôn luôn quán chiếu ân nghĩa của các bậc thầy để dứt ác hành thiện và giữ tâm ý trong sạch.
Thích Thái Hòa – Thư Viện Cổ Pháp
