Thế giới từ ngàn xưa cho đến nay thường xảy ra chiến tranh, thiên tai, sóng thần, động đất, lũ lụt, hỏa hoạn, hận thù, xung đột, tỵ hiềm, ganh ghét, con người độc ác với nhau bởi do lòng ham muốn quá đáng. Đức Phật đã thấy rõ cái vòng lẩn quẩn của tất cả chúng sinh, muốn bảo tồn mạng sống cho mình thì phải tương tàn, tương sát lẫn nhau; lớn hiếp nhỏ, mạnh hiếp yếu không có ngày cùng.
Các em ai cũng có ước mơ đáng quý, đáng trân trọng, nhưng khi lớn lên các em sẽ bị tác động mạnh mẽ bởi 5 yếu tố làm nên chất liệu cuộc sống là quan hệ gia đình, quan hệ học đường, quan hệ bạn bè, quan hệ xã hội và đời sống tâm linh.
Để tuổi trẻ các em có đủ niềm tin đi vào đời mà không bị sa ngã bởi những cám dỗ tiền tài, danh vọng, quyền lực và sắc đẹp, một gia đình nếu có thương yêu và hiểu biết thì bậc cha mẹ phải luôn khuyên răn và dạy dỗ con mình, không nên làm các việc xấu ác mà thường làm những việc tốt lành, có ích cho nhân loại; biết quan tâm, theo dõi, động viên, nhắc nhở và thường xuyên kiểm tra thời khóa sinh hoạt của con theo quy trình “giờ nào việc đó”, nhất là giai đoạn từ tuổi thiếu niên cho đến tuổi trưởng thành.
Ngược lại, các em cũng phải cố gắng nỗ lực tinh cần, không nên ỷ lại vào cha mẹ. Cha mẹ và các quan hệ khác chỉ là nhịp cầu nối kết để các em biết được điều tốt-xấu, phải-quấy trong cuộc đời, còn làm được hay không là do năng lực phấn đấu, rèn luyện của các em.
Phật pháp có một bí quyết mầu nhiệm giúp các em đi vào cuộc sống mà không bị dòng đời cuốn trôi, đó là “đôi cánh 5 giới” nhiệm mầu tung bay trên bầu trời trí tuệ, từ bi để các em làm người tốt trong hiện tại và mai sau. “Giới” như ngọn đèn sáng phá tan tối tăm, mờ mịt. “Giới” như sức mạnh dựng đứng những gì đã ngã. “Giới” như ánh sáng trí tuệ chuyển hóa các phiền não, khổ đau. Do đó, Giới là phương thuốc nhiệm mầu, chữa lành các bệnh, khổ đau ở đời.
GIỚI THỨ NHẤT: TÔN TRỌNG VÀ BẢO VỆ SỰ SỐNG
Năm giới là con đường sáng dập tắt tối tăm, mờ mịt; là niềm tin vững chắc cho các em trên bước đường thăng hoa cuộc sống, giúp các em không rơi vào hố sâu tội lỗi. Năm giới là nền tảng căn bản của thế giới loài người do Phật chế ra vì lòng từ bi thương xót chúng sinh, hầu giúp mọi người vượt qua cạm bẫy cuộc đời để được sống an vui, hạnh phúc ngay tại đây và bây giờ. Nếu các em đủ khả năng giữ tròn năm giới thì chắc chắn tương lai và cuộc đời các em sẽ tươi sáng mãi mãi. Các em sẽ là một người tốt thật sự sống có ích cho bản thân, gia đình và xã hội.
Này các em, các người trẻ! Các em là mầm sống cho bao thế hệ con người trong hiện tại và mai sau, các em hãy là người sống có văn hóa, có đạo đức, có nhân cách, có hiểu biết, có kết nối, có yêu thương, có đức tính từ bi biết tôn trọng, bảo vệ sự sống chung của muôn loài. Tôi và các em ngay tại đây và bây giờ phải ý thức được sự khổ đau do giết hại gây ra. Các em nguyện không giết người và hạn chế tối đa việc giết hại các loài vật, bảo vệ môi trường, bảo vệ thiên nhiên, không khai thác phá hủy bừa bãi làm ảnh hưởng chung cho thế giới loài người. Các em không trực tiếp giết hại hay phá hủy môi trường, không xúi bảo người giết hại, không vui vẻ hay tán đồng khi thấy người giết hại dù chỉ trong tâm tưởng. Cuộc sống này vô cùng quý giá, ai cũng tham sống sợ chết, cớ sao ta lại đành lòng nhẫn tâm giết hại kẻ khác? Giết hại là nhân gây thù chuốc oán làm khổ đau cho nhau không có ngày cùng. Hỡi các em, các người trẻ! Tôi và các em có nhân duyên lớn nên mới được sống trong vòng tay tôn quý của đấng cha lành. Tôi chỉ mong các em mai sau nếu không phải là viên ngọc quý cho đời thì ít ra cũng là những viên thuốc bổ cho nhân loại.
Với giới thứ nhất các em thấy được những khổ đau do sự giết hại gây ra nên quyết tâm tôn trọng, bảo vệ sự sống cho tất cả muôn loài. Trước tiên là không được giết người, hạn chế tối đa giết hại các loài vật, cho đến khi nào các em không còn tâm niệm giết hại nữa. Muốn được như vậy các em phải tự biết xấu hổ khi cố ý hoặc vô tình làm tổn hại các loài vật khác; cảm thấy thẹn thùng, mắc cỡ vì mình không làm được như thế khi thấy người khác biết tôn trọng và bảo vệ sự sống. Sự sống này từ con người cho đến muôn vật ai cũng tham sống sợ chết, niềm vui căn bản của tất cả chúng sinh là được sống an lành, mạng sống không bị đe dọa. Các em vì thế cần đem niềm vui, tình yêu thương chân thật đến cho mọi người, mọi loài. Khi thấy con người bị bất hạnh, khổ đau, đang sống trong phập phồng lo sợ, các em tìm cách chia sẻ nhằm xoa dịu bớt nỗi khổ, niềm đau giúp người qua cơn hoạn nạn.
Đây là 4 tâm niệm lớn của một vị Bồ tát, mà Bồ tát là người giác ngộ từng phần cho đến khi nào viên mãn bằng Phật. Nếu các em làm được như vậy thì các em đang là Bồ tát từng phần khi thực hiện đầy đủ 4 Pháp: biết xấu hổ; biết mắc cỡ, thẹn thùng khi làm hại đến sự sống của muôn loài; biết hiến tặng niềm vui cho kẻ khác để mọi người đều được sống an vui, hạnh phúc; biết san sẻ nỗi khổ, niềm đau để làm vơi bớt lo lắng và sợ hãi cho mọi người.
Các em nên biết và cần phải biết tất cả mọi sự vật trên thế gian này muốn bảo tồn mạng sống phải nương vào nhau, không một sự vật nào tách rời mà bảo toàn được mạng sống. Các em không làm ruộng nhưng vẫn có gạo ăn, các em không dệt vải nhưng vẫn có quần áo mặc, và tương tự như thế các thứ khác cũng đều như vậy. Đó là nguyên lý duyên khởi tương sinh, tương quan của bầu vũ trụ bao la này. Các em biết yêu quý mạng sống của mình như thế nào thì người và các loài vật khác cũng yêu tiếc mạng sống như thế đó. Giết hại tức hủy diệt mạng sống của một chúng sinh, quả báo đền trả tương xứng trong hiện tại và mai sau là bệnh hoạn và chết yểu. Các em cần phải suy xét cho thấu đáo giới này vì nó là nhân của người không có lòng từ bi, dẫn đến quả báo là người ác độc hại người, hại vật.
GIỚI THỨ HAI: KHÔNG GIAN THAM TRỘM CƯỚP
Ý thức được những khổ đau do gian tham trộm cướp, lường gạt lấy của người dưới nhiều hình thức, các em nguyện mở rộng tấm lòng thương xót để đem lại niềm vui sống đến với tất cả người và vật. Các em nguyện dù là một cây kim cọng chỉ nếu không phải của mình hay người khác không cho thì không tự lấy làm của riêng. Trộm có nghĩa là canh me, rình rập lén lấy không để cho người khác thấy. Cướp có nghĩa là công khai, ngang nhiên cưỡng đoạt lấy trước mặt mọi người. Cân non bán thiếu, trốn thuế, lường gạt đều gọi là trộm. Lợi dụng quyền cao chức trọng tham ô, hối lộ, ăn chặn, bắt chẹt người phải đưa tiền của đều gọi là cướp. Tham lam muốn chiếm lấy của người làm của riêng mình là do thói quen lười biếng, làm ít mà muốn hưởng thụ nhiều, là nhân dẫn đến nghèo cùng khốn khổ trong hiện tại và mai sau.
Có biết bao người đau khổ vì bị mất của, bị lừa đảo mà túng quẫn đến tự sát. Lại nữa, tiền bạc là phương tiện để nuôi sống bản thân và gia đình, bao nhiêu năm tháng chắt chiu dành dụm giờ bị tiền mất tật mang. Sự mất mát tài sản làm cho gia đình trở nên thiếu thốn, khó khăn, nghi ngờ lẫn nhau, có thể dẫn đến đổ vỡ hạnh phúc gia đình. Sự đền trả xứng đáng của quả báo này là nghèo cùng vô số kiếp, nếu có nhiều tiền của thì cũng không thể tự do sử dụng. Các em nên nhớ, của phù vân khó bao giờ tồn tại vì sống trên sự đau khổ của người khác. Nhan nhản mỗi ngày có những vụ lừa đảo, lường gạt trong xã hội mà báo chí thường đăng đều do lòng tham muốn quá đáng của con người. Con người vì lòng tham nên mới dễ bị người khác lường gạt. Quả báo sự trộm cướp nặng thì nghèo cùng vô số kiếp, hoặc làm thân súc vật để đền trả cho người; nhẹ thì ruộng vườn, nhà cửa, tài sản bị thiên tai lũ lụt, hỏa hoạn, sóng thần, động đất phá hủy. Các em hãy nên tin sâu nhân quả, làm lành được hưởng phước, làm ác chịu khổ đau. Nhân trộm cướp là việc làm xấu ác, cả thế giới loài người đều không chấp nhận nên có luật pháp chế tài, huống hồ là luật nhân quả luôn âm thầm chi phối.
GIỚI THỨ BA: BẢO VỆ HẠNH PHÚC GIA ĐÌNH
Ý thức được những khổ đau do xâm phạm tiết hạnh của người khác, các em nguyện chỉ sống một vợ một chồng chung thủy có đôi, không dan díu ăn nằm với người khác nếu không phải vợ hoặc chồng. Ý thức được tà dâm là hành động sai lầm về tình dục nam nữ làm mất đi nhân cách của con người, các em lớn khôn có quyền cưới vợ lấy chồng xây dựng cuộc sống gia đình, song ngoài vợ chồng chính thức không được quan hệ tình dục với người khác; không ngoại tình phá hoại hạnh phúc gia đình người; không tìm thú vui trong chốn thanh lâu, cho đến cưỡng bức, xâm hại người khác. Nam nữ đã có gia đình hoặc chưa có mà hay phóng tâm đam mê tửu sắc, chơi bời trác táng thì tất cả đều là Tà hạnh.
Xưa nay từ vua chúa, quan quyền, cho đến thứ dân bần cùng nghèo khổ bị tan nhà nát cửa, mất nước mất thành, gia đình đổ vỡ đều do hạnh Tà dâm mà ra. Việt Nam ta vua Lê Ngọa Triều khi xưa cũng vì tửu sắc quá độ mà thân thể bệnh hoạn, suy nhược không ngồi được nên bị mất nước. Nhiều vụ án xảy ra chỉ vì ghen tuông mà hủy hoại nhan sắc tình địch hoặc giết người dã man. Bản chất của chúng sinh là tham Ái, vì Ái dục mà chúng ta có mặt trong cuộc đời, nhưng không vì thế mà các em quá lạm dụng trong vấn đề tình dục. Ai ham hưởng thụ quá đáng vấn đề khoái lạc xác thịt và đi quá đà trong chừng mực cho phép thì dễ bị mất nhân cách, phẩm chất đạo đức. Thường như thế sẽ kéo theo đổ vỡ hạnh phúc gia đình do ghen tuông, giận dỗi, mắng nhiếc, đánh đập. Quả báo hiện đời không bao giờ có được một gia đình hạnh phúc.
Chính vì vậy, các em hãy sống chung thủy một chồng một vợ để không bị người khác phá hoại hạnh phúc gia đình; không sinh hoạt tình dục với người cùng huyết thống, tức những người thân trong gia đình, trường hợp này gọi là loạn luân vì nó còn tệ hơn cả Tà dâm. Nếu quan hệ tình dục giữa người và thú thì gọi là cuồng dâm vì mất hết tính người. Một vấn đề hết sức tréo ngoe khác là quan hệ tình dục giữa người nam với người nam, thường được gọi là pê đê; giữa người nữ với người nữ thì gọi là đồng tính luyến ái; hai quan hệ này là phá bỏ tập tục truyền giống làm người. Một điều còn băng hoại hơn là quan hệ tình dục giữa người trưởng thành và trẻ em thiếu niên nhi đồng, xã hội gọi là bạo dâm và không còn từ ngữ nào khác để diễn tả về nó.
Nói chung, do hưởng thụ khoái lạc xác thịt quá đáng và sai lầm trong quan hệ tình dục nên phát sinh ra những trường hợp lắc léo trên. Các em nếu muốn có một nhân cách phẩm chất đạo đức tốt để không rơi vào trường hợp ngoại tình và các quan hệ tình dục bất chính khác thì phải phát nguyện làm đệ tử Phật, phải gìn giữ năm giới pháp trong sạch mới không bị rơi vào hố sâu của đam mê, tội lỗi.
GIỚI THỨ TƯ KHÔNG NÓI DỐI VÀ BIẾT LẮNG NGHE
Bồ tát Quán Thế Âm là một người do tu hạnh “nhĩ căn viên thông” – “phản văn văn tự tánh”, tức trở về tánh nghe của mình mà thành tựu đạo quả. Ngài phát tâm đi vào đời để cứu độ chúng sinh bằng hạnh lắng nghe và dùng lời nói nhẹ nhàng, êm dịu để giúp mọi người vượt qua sợ hãi, khổ đau và bất hạnh. Ngài là một con người mẫu mực đã mở ra cánh cửa “Phổ Môn” rộng khắp thế giới Ta bà để mang niềm vui, tình yêu thương chân thật và làm vơi đi biết bao nỗi khổ, niềm đau của tất cả chúng sinh với tấm lòng từ bi rộng lớn. Nếu các em biết thực tập hạnh lắng nghe và nói theo hạnh Bồ tát Quán Thế Âm thì các em cũng sẽ là một Bồ tát đích thực trong hiện tại và mai sau.
Ý thức được những khổ đau do lời nói thiếu tỉnh giác gây ra, các em xin học và làm theo hạnh lắng nghe cùng nói lời hòa nhã, dễ thương để đem đến niềm vui chân thật, sẵn sàng chia sẻ nỗi khổ, niềm đau nhằm xoa dịu nỗi đau bất hạnh cho người khác. Lời nói rất quan trọng có thể tác động đến tâm tư con người làm họ hạnh phúc hay đau khổ, các em nguyện sẽ nói lời chân thật và không nói dối hại người, hại vật. Lời nói có thể mang lại niềm an vui, hạnh phúc cho nhiều người, giúp họ có niềm tin, ý chí và nghị lực trong cuộc sống để vượt qua cạm bẫy cuộc đời. Lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và nói lời từ ái, hòa nhã, dễ thương làm con người thoải mái, bình tĩnh, tự tin hơn. Lời nói có thể làm con người hiểu lầm nhau mà dẫn đến hận thù, có thể giết nhau khi không làm chủ được bản thân.
Các em nguyện không nói dối, không chuyện có nói không, chuyện không nói có; hoặc hứa với người mà không giữ đúng, hứa rồi mà tráo trở, lật lọng; không nói lời ly gián làm hai bên hiểu lầm nhau mà sinh ra thù hận, điều này còn độc hại hơn rắn độc vì làm người thân chia lìa, gia đình ly tán, bạn bè trở thành kẻ thù, xã hội trở nên loạn lạc, lầm than vì con người không còn tin tưởng lẫn nhau; hoặc dùng lời nói thêu dệt, nịnh hót làm xiêu lòng người, từ vua quan cho đến các thứ dân bần cùng ai cũng bị mê hoặc bởi lời nói nịnh hót, tâng bốc, chính lời nịnh hót đã làm hại oan cho rất nhiều người; không dùng lời nói thô ác như nói nặng, mắng nhiếc, chửi rủa, dùng lời lẽ thô tục để lăng nhục người. Các em hãy học theo hạnh nguyện của Bồ tát Quán Thế Âm để biết lắng nghe, biết nói lời hòa nhã, từ ái và luôn đem niềm vui đến với mọi người.
GIỚI THỨ NĂM: GIỮ THÂN TÂM TRONG SÁNG, LÀNH MẠNH
Xã hội ngày nay trên đà tiến bộ của nhân loại nên con người càng ngày càng sa đọa bởi những thói quen hưởng thụ không lành mạnh như hút thuốc, uống rượu, dùng các chất kích thích độc hại như xì ke, ma túy. Một khi đã nghiện rượu và ma túy thì con người sẽ làm bất cứ điều gì khi cơn ghiền đến như nói dối, lường gạt, ăn trộm, ăn cướp, hiếp dâm, cho đến giết người.
Rượu chè, ma túy, xì ke
Say sưa, nghiện ngập khiến người ngu si.
Túng cùng chẳng biết làm sao
Lường gạt, trộm cướp, giết người như chơi.
Tai nạn giao thông chiếm đến 60% trường hợp do uống rượu lái xe. Trộm cướp, hiếp dâm, giết người cũng do uống rượu chiếm 10%. Bạo hành gia đình chiếm 20% cũng do rượu. Gây mất trật tự an toàn lối xóm chiếm 10% cũng vì rượu. Rượu là chỉ chung cho những chất gây say, gây nghiện làm con người mất lý trí, mất bình tĩnh khi đã quá đà. Rượu làm con người nóng nảy, dẫn đến tranh chấp, cãi vã, nói nặng lời với nhau làm tự ái, giận dỗi phát sinh, đưa đến xô xát, gây thương tích và có khi giết người. Rượu còn là nguyên nhân gây bạo hành trong gia đình làm khổ lụy vợ con. Uống rượu rất có hại cho sức khỏe, là nguyên nhân dẫn đến nhiều căn bệnh nguy hiểm làm hao tài, tốn của và chết sớm.
Ma túy làm hao tiền tốn của, hủy diệt con người, làm mất lý trí, lương tâm và là tệ nạn nguy hiểm số một của nhân loại. Tác hại của nó còn gấp trăm ngàn lần so với rượu. Vì lòng tham của con người ham lợi nhuận quá cao nên việc mua bán ma túy là một hiểm họa diệt vong của nhân loại nếu không có biện pháp ngăn ngừa thích đáng. Bản chất của chúng sinh là Ái dục và đam mê hưởng thụ, chỉ có các bậc hiền thánh và các vị Bồ tát mới biết ngăn ngừa từ nhân do biết rõ sự tác hại của nó. Ma túy hủy diệt mầm sống con người nhanh nhất trong hiện tại và mai sau, làm tổn thất tài sản lớn nhất hiện nay và làm con người mất hết phẩm chất đạo đức và nhân cách sống.
Người mua bán ma túy vì lợi nhuận quá cao nên bất chấp luân thường đạo lý mà đem thứ chết người gieo rắc vào lòng thiên hạ. Người đã nghiện ma túy rồi trở thành tội phạm hết 95%, họ có thể trộm cướp, lường gạt và giết người một cách vô tội vạ. Ai dính vào vòng này muôn người chỉ có một hai người thoát ra. Rượu tác hại một, ma túy tác hại gấp trăm ngàn lần. Chính vì vậy, các em hãy ý thức được những khổ đau do uống rượu say sưa, nghiện ngập và sử dụng các chất ma túy độc hại làm con người mất hết lý trí, lương tâm, tự hủy diệt chính mình và làm hại nhiều người khác. Các em nguyện sẽ không dùng những chất độc hại đó để tâm trí được sáng suốt, lắng trong mà có cơ hội hoàn thiện chính mình, giúp ích cho gia đình và xã hội.
(Thích Đạt Ma Phổ Giác)
