Ở Savatthi, Đức Phật dạy chúng sinh tìm đường giải thoát khổ đau. Chiều nào người thanh niên trẻ cũng đến nghe Đức Phật thuyết pháp. Anh ta kiên nhẫn ngày này qua tháng nọ.
Ngày kia, người thanh niên xin giáp mặt Đức Phật, hỏi Ngài:
– Tâm con không an, vì trí con bao nhiêu thắc mắc.
Đức Phật trả lời:
– Cõi về hạnh phúc rất đơn giản, không thể phức tạp. Nào con, cho Ta biết nỗi băn khoăn của con.
– Thưa Ngài, cả năm con đến nghe Ngài giảng. Nhiều người đã tìm thấy con đường giải thoát, không cần đến đây nữa. Kẻ cũ ra đi, người mới tiếp tục tới. Chung quanh Ngài biết bao kẻ tìm thấy đạo. Nhưng thưa Ngài, cũng có kẻ không giải thoát được mình. Một trong những người đó là con đây. Tại sao vậy? Ngài là Đức Phật từ bi, đã đạt đạo nhiệm mầu, sao Ngài không ra tay cứu vớt chúng sanh, hoá phép cứu đời?
Đức Phật hỏi người thanh niên:
– Này người bạn trẻ, con từ đâu đến vậy?
– Bẩm Ngài, con sống ngay đây, tại Savatthi này, ngôi làng của Ngài.
– Con sống ở đây, nhưng giọng nói và nước da của con cho Ta biết con không sinh ra từ chốn này. Gốc gác con từ đâu đến?
– Thưa Ngài, con từ Rajagaha. Con lập nghiệp ở đây được vài năm.
– Con còn liên hệ gì nơi quê hương con không hay day dứt bỏ hết rồi?
– Thưa Ngài, con còn cha mẹ, anh em.
– Có khi nào con trở lại thăm họ không?
– Thưa Ngài có chứ. Một năm đôi ba lần vì con còn cả ruộng đất nữa.
Đức Phật nhìn người thanh niên ôn tồn hỏi:
– Mỗi lần về, con còn nhớ đường, hay phải hỏi người ta?
– Thưa Ngài, nhớ chứ. Bịt mắt con cũng biết lối đi!
Đức Phật tiếp câu chuyện:
– Những người ở Savatthi này đều biết con ở Rajagaha đến đây lập nghiệp, họ đều biết con lâu lâu lại về quê cũ. Giả sử có người muốn đi Rajagaha, con có chỉ đường cho họ đi không?
– Ồ! Thưa Ngài có chứ! Có gì đâu mà giấu.
Câu chuyện tạm dừng. Đức Phật kéo người thanh niên chú ý hơn vào cuộc đối thoại:
– Con chỉ rõ đường cho họ, nhưng ngày hôm sau họ lại đến hỏi. Con không giấu diếm, vẽ lối, căn dặn họ đi. Vài ngày sau họ lại đến hỏi. Họ tin là con biết rõ đường vì nhà quê con ở đó. Họ cứ tiếp tục hỏi đường. Bao giờ họ đến nơi?
– Thưa Ngài không bao giờ tới được nếu họ chỉ hỏi đường mà không đi.
Đức Phật lặng thinh một chút rồi nói với anh ta:
– Cũng vậy, con thấy đó, nhiều người đến hỏi Ta con đường Niết Bàn vì tin Ta biết lối về. Ta chỉ rõ không giấu. Nhưng ta không đi hộ ai được. Cha mẹ vì thương cũng không đi dùm con cái được. Ta chỉ có thể nói đây là đường. Ta đã đi đường này. Giờ đến lượt các con.
(st)
