Thời cổ xưa, có một phú nông vô cùng giầu có nhưng lại là một người giảo quyệt coi trọng của cải như vận mệnh, tên gọi là Vạn Tài Chủ. Tương truyền một năm nọ ông tìm được một người giúp việc tên là Trương Sọa Tử (chữ Sọa 傻 có nghĩa là Ngốc – chàng Trương Ngốc) người này vừa không tham chiếm tiện nghi lại vừa không hề so đo tính toán.
Năm đầu tiên khi Trương Sọa Tử mới đến, Vạn Tài Chủ nói một năm sẽ trả tiền công anh bằng một con bò. Từ đó trở đi Trương Sọa Tử vâng lệnh nghe lời, siêng năng cần mẫn việc lớn việc nhỏ dù vất vả khó nhọc cũng không nề hà oán trách, khi đến cuối năm, tìm gặp chủ lĩnh tiền công, Vạn Tài Chủ mập mờ xảo trá chỉ trả Trương Sọa Tử một bình tinh dầu.
Trương Sọa Tử hỏi: “Không phải đã hứa phải trả một con bò cơ mà? Sao giờ lại biến thành một bình dầu vậy?” Vạn Tài Chủ trừng hai mắt nhìn chăm chăm một cách giận dữ mà rằng: “Rõ ràng là một bình dầu ở đâu ra một con bò?” Trương Sọa Tử không kiên trì phân tranh gì thêm, chỉ cầm bình dầu rồi đi khuất khỏi cửa.
Đợi đến khi Trương Sọa Tử tay không trở về, cảm thấy có gì đó kỳ lạ Vạn Tài Chủ liền dò hỏi: “Đưa cho ngươi bình dầu đâu rồi, đã đi đâu làm cái gì vậy?” Trương Sọa Tử trả lời: “Tôi đã mang nó cúng dường vào trong miếu rồi, 『Đại bố thí』”.
Chỉ thấy Vạn Tài Chủ nhếch miệng cười lớn mà rằng: “Khoe thối! Mỗi năm ta chở vào miếu đó cả xe dầu, mới cũng chỉ được tính là『Tiểu bố thí』, ngươi có một bình dầu mà biến thành『Đại bố thí』? Ngươi lừa gạt người khác thì có!” Vạn Tài Chủ căn bản vốn không cách nào có thể tin nổi.
Trương Sọa Tử nói một cách nghiêm túc: “Là thật, tôi vừa mới đến cửa miếu, đã nghe bên trong hô lớn, dâng đại bố thí đã tới, tứ hậu trà ngon thượng đẳng…”
Nghe đến đây bấy giờ Vạn Tài Chủ mới tin, bởi vì lần nào cũng vậy mỗi khi anh ta đến cúng dường, vừa mới tới trước cửa miếu liền nghe bên trong hô lớn: “dâng tiểu bố thí đã tới, nước trà tứ hậu …” . Vừa chỉ nghĩ đến đây, khí giận trong lòng Vạn Tài Chủ vùt vụt dâng cao bằng cả 3 trượng, muốn tìm ngay người trong miếu chất vấn!
Khi Vạn Tài Chủ vừa đến trước cửa miếu với tâm thái oán giận hầm hầm, thật bất ngờ, lão hòa thượng sớm đã đợi ở đó với nụ cười niềm nở đón tiếp anh, anh ta đem tất cả một vừng khí tức giận trong trí não ném về phía lão hòa thượng. Lão hòa thượng thấy cơn phẫn nộ của anh thì chỉ đưa tay vuốt nhẹ chòm râu và nhẹ nhàng mỉn cười không nói.
Đợi anh trách cứ xong, lão hòa thượng liền dẫn anh đến tịnh thất thiền định mời anh ngồi xuống, rót một chén trà thơm để anh tiêu giận. Anh ta làm sao mà uống cho nổi chén trà nào, chỉ là ngồi ở đó trong lòng ấm ức. Lão hòa thượng nhìn thấy bộ dạng anh ta như thế liền nói: “Nhắm 2 mắt lại, ta sẽ làm cho con nguôi giận.”
Anh đưa lòng trắng trong mắt liếc nhìn lão hòa thượng một cái, rồi khép đôi mắt lại và nghĩ: “để xem ông có thể dở trò bịt bợm và mách khóe gì nữa?”. Chỉ thấy lão hòa thượng dùng đầu ngón tay điểm vào giữa hai mi mắt của anh, tức thì ngay lúc đó một cảnh tượng ly kỳ rọi lại chiếm hết trí não anh. Chỉ thấy một trang viên rực rỡ phúc tài, vô cùng mỹ lệ bốn bề vây quanh bởi vô lượng vô tế hoa mầu cây trái tươi tốt thắm xanh, tại trang viên đến đâu cũng thể hiện ra người người đang chăm chú trong công việc.
Gữa đại đường nghiễm nhiên một bậc tướng tài đại phúc đại quý đang ngồi đó, trong ánh hào quang vàng ngọc một vị nam sĩ tuấn tú, dừng mắt nhìn kỹ thì lại ra là Trương Sọa Tử người làm công của anh! Trong lòng đang lúc bỡ ngỡ ngạc nhiên, bỗng nghe một hồi âm thanh quát mắng vang vọng, nhận ra âm thanh ấy đến từ trang viên đang truyền gọi người kéo cối xay của trang viên.
Tiến vào phía bên trong nhìn thấy một người làm công đang dùng cái roi quất vào đầu người kéo cối xay trong dáng gầy còm ốm yếu như da bọc xương với cái lưng gù và một con mắt bị mù, lại phát hiện thấy trên thân lão gù kia có chữ viết, cẩn thận quan sát một cách kỹ càng tỉ mỉ thì chữ kia lại chính là tên của chính mình! Anh ta giật nẩy mình trong kinh ngạc, bỗng nhiên anh mở to hai mắt, trợn trừng……
Vạn Tài Chủ không thể hiểu nổi liền hỏi nguyên do, lão hòa thượng trầm ngâm một chút rồi từ từ nói: “ Con người khi chết đi, sau khi sinh mệnh trên dương gian kết thúc, đều phải luân hồi. Lần luân hồi tiếp theo sẽ là gì và ở đâu thì đều hoàn toàn do tất cả những gì mà người đó khi còn sống『sở tác sở vi』(đã làm đã tác) quyết định. Tình cảnh vừa mới nhìn thấy là đời sau của ngươi và Trang Sọa Tử đấy! Chỉ vì ngươi trở thành Vạn Tài Chủ không biết phân biệt thủ đoạn, chỉ chọn làm những việc nhàn hạ, khô ráo sạch sẽ và lợi mình tổn hại người, nếu cứ tiếp diễn mãi như thế, một mạch chuyển sinh thành tên lưng gù kéo cối xay gầy gò trong da bọc xương với một mắt mù và bị đánh, tiếp đời sau ngươi sẽ không có cách nào chuyển sinh thành người nữa, chỉ có thể rớt nhập vào đường súc sinh!”
Anh ta vẫn không hiểu lại hỏi: “Tại sao Trương Sọa Tử, nó chỉ là một người làm công làm sao sẽ thành một viên ngoại đại phúc đại quý ở đời sau cơ chứ?”
Lão hòa thượng hồi đáp: “Đừng chỉ nhìn vào người ta trong đời này là người ở, làm thuê làm mướn, anh ta cả một đời tích đức, không hề làm việc tổn thất đức, như lấy việc ngươi đáng ra phải trả anh ta một con bò, ngươi lại vì lương tâm đen tối và xấu xa mà trả anh ta một bình dầu, thế mà anh ta đã chịu thiệt lại cũng không làm thành chuyện lớn. Ngươi nói thử xem việc mà ngươi đã làm đó là việc gì vậy?
Tuy rằng người ta chỉ cầm một bình dầu nhỏ tới bố thí, nhưng đó là tất cả những gì lao động vất vả cả một năm trời cần mẫn chăm chỉ của anh ta đấy! Còn nhà ngươi thì sao, tuy nói rằng ngươi mỗi năm đẩy đến một xe dầu bố thí, nhưng lại chỉ là một phần nhỏ trong bao nhiêu phần mà ngươi khôn khéo xảo quyệt chiếm đoạt được đấy! Ta giúp ngươi hô thành『tiểu bố thí』mà vẫn còn cảm thấy khó khăn và áy náy có tội nữa là!”
Vạn Tài Chủ nghe xong – nghe xong, sợ quá toàn thân run rẩy vã mồ hôi, vội hỏi: “Có phương cách nào có thể hóa giải được không ạ?” Lão hòa thượng thấy anh ta có chút vỡ vạc thông suốt. Mỉn cười một cách hiền từ rồi nhẹ nhàng nói: “Tích đức hành thiện tác hảo sự, kim sinh bất đắc lai thế đắc (Tích đức hành thiện làm việc tốt, kiếp này sinh ra không được hưởng thì kiếp sau sẽ hưởng), cứ thế mà làm tự sẽ tốt!”
Vạn Tài Chủ vội vã trở về nhà, tìm được Trương Sọa Tử, trả cho anh ta một con bò lại gửi trả thêm một bình dầu để hối lỗi. Nói tới thần kỳ, ngay trong đêm đó, Vạn Tài Chủ nằm mơ thấy một giấc mộng, trong mộng anh ở nơi miếu, lão hòa thượng khiến anh nhìn thấy cảnh trong phòng cối xay đá tại viên trang, y nguyên như cũ trên thân người có da bọc xương và một con mắt bị mù mang tên của mình kia đang cố sức kéo cối say, nhưng tất cả đã khác không còn giống như vậy, bên cạnh đã không còn người làm công kia và cái roi đang đánh đó nữa.
Giấc mơ vừa tỉnh, trong lòng anh ta đã cảm thấy sảng khoái đôi phần. Anh phát nguyện lời thề sẽ quyết tâm cải đổi chuộc lại những việc đã làm sai trái trước kia. Gột tẩy tâm tính cải đổi tướng diện, trọng đức hành thiện, làm một người mới, không phụ công sức cứu độ của lão hòa thượng!
Không lâu sau, Vạn Tài Chủ đã trở thành người tốt bụng, rộng lượng hảo tâm, được người người ca ngợi. Khắp nơi nơi xa gần đều nghe danh đại thiện nhân. Từ đó giai thoại “đại bố thí” và “tiểu bố thí” được lưu truyền tới các đời sau. cứ thế nhanh chóng truyền rộng mãi chẳng dừng cho tới hiện nay!
Theo Giàu Có.
