Thời đức Phật còn tại thế, có Tỳ-kheo Bạt-đề. Khi chưa xuất gia, ông làm quan Tổng trấn miền Bắc vương quốc Sakka, và là người trong hoàng tộc Sakya. Sau khi quy y Phật, ông chuyên tu hạnh đầu đà, chỉ ngủ dưới gốc cây và chuyên cần thực hành thiền quán.
Một đêm khi trời đã về khuya, trong lúc thực tập thiền tọa dưới gốc cây, ông bỗng cảm nhận được niềm vui sướng rồi thốt lên: “Ôi hạnh phúc! Ôi hạnh phúc quá!” Những vị Tỳ-kheo đang tu tập gần đó hết sức ngạc nhiên, không hiểu chuyện gì. Sáng hôm sau, có một vị đem sự việc trình lên đức Phật:
-Bạch đức Thế Tôn! Trong giờ thiền tọa tối qua, chúng con nghe Tỳ-kheo Bạt-đề thốt lên: “Ôi hạnh phúc! Ôi hạnh phúc quá!” Phải chăng Tỳ-kheo Bạt-đề đã chán đời sống xuất gia, nên nghĩ đến đời sống thế tục giàu sang rồi tiếc nuối mà thốt lên như thế? Con xin trình bày để Thế Tôn biết và định liệu.
Trưa hôm sau. Đức Phật gọi Tỳ-kheo Bạt-đề và hỏi nguyên do. Đứng trước đại chúng, Tỳ-kheo Bạt-đề chắp tay bạch Phật:
-Bạch đức Thế Tôn! Ngày trước con làm quan, có quyền lực, vợ đẹp, con xinh, kẻ hầu người hạ, của cải đầy kho. Ấy thế mà con luôn sống trong lo âu sợ hãi. Ban ngày cầm cân nẩy mực, đêm về đốt đuốc tính toán, dường như con không được chút thảnh thơi. Nhưng giờ đây, con chẳng có tài sản, danh vọng, kẻ hầu người hạ. Mỗi ngày con chỉ dùng một bữa cơm thanh đạm, tối về ngủ dưới gốc cây, mà thân tâm thảnh thơi, chánh niệm thiền quán, lòng tràn đầy hạnh phúc. Cho nên, con đã buộc miệng thốt lên những lời như thế, làm động đến đức Thế Tôn và đại chúng. Con xin thành tâm sám hối!
Đức Phật mỉm cười và khen Bạt-đề trước đại chúng:
-Hay lắm, này Bạt-đề! Con đang đi những bước vững chãi, thảnh thơi trên con đường tự tại vô úy, thật hiếm có trên đời. Niềm an lạc của con đến chư Thiên còn ao ước huống chi là loài người!
ST
