Thuở xưa, có một chú sa di tên là Tăng Hộ. Tăng Hộ xuất gia với vị thầy tế độ, một vị La Hán, nguyên là cậu ruột của chú.
Một hôm Tăng Hộ được thí chủ dâng cúng hai xấp vải thật đẹp, chú mừng lắm định về dâng lên thầy để tỏ lòng biết ơn và kính mộ của mình. Ngờ đâu khi mới mở lời, vị thầy tế độ của chú đã gạt đi:
-Thôi! Ta đã đủ ba y rồi, con hãy giữ lấy mà xài hoặc dâng cúng những vị nào còn thiếu.
Chú Tăng Hộ năn nỉ đến ba lần nhưng thầy chú vẫn một mực từ chối. Tăng Hộ đâm ra buồn rầu, bực bội, vừa đứng quạt hầu cho thầy, chú vừa để dòng tư tưởng trôi lan man…mình tứ cố vô thân chẳng có ai để nương tựa…Chỉ có cậu mình là người thân nhất trên đời. Vậy mà cậu cũng không thương ta, vậy ta còn sống ở đây chi cho bận lòng ông. Ta đã năn nỉ ông ba lần mà ông cứ lạnh lùng từ chối…
Thôi, ta đi khuất mắt cho rồi…nhưng ta đi đâu bây giờ? Lấy gì mà sinh sống…À! Phải rồi! Mình sẽ bán xấp vải lấy tiền mua một con bê để nuôi, hằng ngày mình dắt bê đi ăn cỏ bên vệ đường vừa thanh thản, vừa ít tốn kém. Loài thú này sanh sản rất mau nên chừng vài năm là mình đã có một bầy gia súc. Mình sẽ bán bớt đi để tậu nhà cửa, ruộng đất, giường chõng…đồ đạc trong nhà cho khang trang và đến lúc trưởng thành mình sẽ cưới một cô vợ. Khi đứa con đầu lòng chào đời, mình sẽ bế nó đến quy y với cậu mình…Ô! Thằng bé mới kháu khỉnh làm sao…Ðường xa trời nắng ngó mụ vợ đã mỏi tay, ta bảo:
-Ðưa thằng cu anh bế cho, nhưng nó không nghe cứ dành ẵm trên tay…bất chợt…mụ vợ vấp một rễ cây, thằng bé rớt xuống đất…giận quá, ta với lấy một cành cây, gõ cho mụ vợ một cái nên thân:
-Ðã bảo đưa ta bế mà cứ không nghe…cái thứ đàn bà hư…chỉ biết có cãi lời.
Dòng tư tưởng của chú sa di còn đang tiếp tục trôi chảy như thế thì bỗng nhiên chú nghe tiếng nói điềm đạm của thầy chú, vị La Hán, cất lên:
-Này chú! Chú đánh không trúng cái mụ vợ hư thân ấy đâu mà lại trúng ngay cái đầu trọc của ta kêu cái “tróc” đây này! Tăng Hộ bừng tỉnh cơn mơ, chú hốt hoảng co giò chạy, vừa ngẫm nghĩ:
-Chết rồi…Ta nghĩ trong bụng ổng cũng biết hết trọi…phải chạy cho lẹ mới được. Thấy chú khi không bỏ chạy như ma đuổi, các bạn chú vội vã chạy theo bắt lại. Ðương sự được dẫn đến gặp đức Phật. Sau khi nghe rõ đầu đuôi câu chuyện, Ngài an ủi chú tiểu:
-Này chú, cái tâm của phàm phu thường hay lén lút đi chơi như thế, nó thường đi rất xa, vô hình, vô dạng…Người thiện trí nên khéo léo như gã mục đồng dùng dây xỏ mũi con trâu hoang, dẫn nó về chuồng cũ, chăn dắt cho đến lúc nào buông lơi dây mà nó không lén đi rong nữa mới tạm yên.
Ðược lời dạy dỗ của đức Thế Tôn, chú Tăng Hộ bình tĩnh ở lại tu viện và tu cho đến ngày đắc quả A La Hán…tuy lâu lâu, chú vẫn bị lâm vào cảnh mở mắt chiêm bao, nhưng không khi nào chú trở cán quạt gõ vào đầu sư phụ như lần trước vì chú đã biết cách chăn trâu và cột trâu rồi.
Em thân mến! Cái cảnh “nhắm mắt chiêm bao” thì bọn mình ai cũng biết rõ, nhưng cái cảnh “mở mắt chiêm bao” đây thì chúng ta ai cũng lầm hết trọi, cũng vì thế mà mỗi lần để giấc mơ dẫn đi xa, chúng ta thường khỏ lầm lên đầu các tôn giả chung quanh mình kêu cái tróc và đổ thừa “tại người này làm tôi phiền não đây.” Vì vậy cách khôn nhất là tự mình tỉnh giấc chiêm bao ấy đi và coi chừng phải đứng cách xa những chúng sanh đang “mở mắt chiêm bao” một cách an toàn, kẻo ăn phải cán quạt của họ đó nghen!
Loay hoay đã nửa kiếp người
Thu bay trên nửa nụ cười xanh xao
Rõ ràng mở mắt chiêm bao
Biết như mộng huyễn vẫn đau xé lòng
Ngửa tay có được gì không?
Họa chăng mấy hạt bụi hồng phiêu linh
Dường như mình chẳng phải mình
Rừng thiêng đày đọa dạng hình long đong.
Mây bay qua khu rừng đông
Người thong dong ngắm nắng hồng trên cây
Mây bay qua rừng tây
Rêu xanh in nửa dấu hài bỏ quên.
Trích “Hư Hư Lục” / Thích Nữ Như Thủy
