Chương 5
QUAN ĐIỂM VỀ ĐẤT NƯỚC SRI LANKA DÀNH CHO NGƯỜI SRI LANKA
Sau chiến tranh thế giới thứ hai, đặc biệt là hậu bán của thế kỷ 20, nhiều quốc gia và các nhóm sắc tộc lần lượt độc lập và đã cố gắng viết lại lịch sử dân tộc của họ. Kết quả của việc làm này đã bị cố ý làm méo mó xuyên tạc lịch sử hơn là để giải thích chi tiết. Mong muốn leo lên vị trí cao trong mọi lĩnh vực như tôn giáo, tính cách dân tộc, ý thức hệ chính trị là một động lực cơ bản mãnh liệt đằng sau những thay đổi tai hại này. Cuộc chiến tranh lạnh của các cường quốc phương Tây, các cuộc Thập Tự Chinh và Thánh chiến ở đầu thế kỷ 20 là những ví dụ đáng xem cho những thay đổi lịch sử tệ hại, đáng trách này.
Qua nhiều thiên niên kỷ lịch sử thế giới, có những bằng chứng để tin rằng, có nhiều dân tộc lớn và nhỏ đã di cư từ vùng này đến vùng khác cả trên đất liền lẫn trên đại dương. Nhiều vùng đất mới được thành lập với nhiều mức độ thành công và thất bại khác nhau. Một số quốc gia với nhiều nền văn hoá tổng hợp, đa dạng và đáng kính phục, còn một số văn hoá dân tộc khác thì hận thù triền miên. Nguyên nhân của sự thành công này có thể được tìm thấy trong nhiều lĩnh vực khác nhau. Đó chính là tính nhân văn cao quý của các dân tộc chung sống như là cách chống lại chủ nghĩa địa phương hẹp hòi; sự chọn lựa sống chung hoà hợp cùng tồn tại là cách chống lại các hình thức chiến tranh triền miên. Ở một trường hợp các, trong đa số trường hợp, sự kích thích về truyền thuyết và thần thoại của các dân tộc có uy thế và chủng tộc vượt trội là động lực mạnh mẽ cho làn sóng chủ nghĩa cuồng tín tiêu cực này.
Ngày nay, thế giới đang đi đến một giai đoạn điều chỉnh những hành vi ngu ngốc điên rồ của chúng ta trong quá khứ mà lúc ấy chúng ta gọi những hành vi đó là những người theo trào lưu chính thống hoặc bất cứ cái tên nào chúng ta chọn để đặt tên. Lạy Chúa trên trời, dù sao đi nữa cũng không thể và không được nhân danh chúa để biện hộ cho những hành động diệt chủng như vậy. Sri Lanka có một lịch sử với niên hiệu hình thành khá rõ ràng, khoảng hai thiên niên kỷ rưỡi về quá khứ. Giống như Biên niên sử của Nhật Bản là Kojiki và Nihongi, truy nguyên về nguồn gốc của các quần đảo Nhật Bản có liên quan đến sự can thiệp của các vị thần linh, Biên niên sử cổ của Sri Lanka như Mahāvaṃsa và Dipāvaṃsa, truy nguyên nguồn gốc tổ tiên của dân tộc hiện nay, tức là người Sinhala, đã đến vùng đất này vào thế kỷ thứ 6 trước Thiên chúa giáng sinh. Các nhà sử học đồng ý quan điểm rằng, tổ tiên của người Sri Lanka hiện nay đến từ vùng đất phía bắc của Ấn Độ. Trong khi đó, quan điểm được cho là nhiều xác quyết hơn lại nói đến từ vùng phía đông của thung lũng Gange[1], vùng đồng bằng Vangas, ngày nay thuộc Bangladesh. Rồi một số nhà nghiên cứu lại nói nguồn gốc của họ đến từ phía Tây, thuộc khu vực sông Indus[2]. Thêm nữa, từ Sinha hay Singh dường như được họ gắn vào tên của mình, sự liên kết họ với loài sư tử hùng mạnh.
Sự liên kết giữa người và động vật mang tính tín ngưỡng hay thần thoại như vậy trong nguồn gốc tổ tiên của người Sri Lanka, được tìm thấy nhiều trong lịch sử cổ xưa của các dân tộc trên thế giới. Nhưng việc những bộ phận người này di cư vào đảo quốc Sri Lanka trong hoà bình hay dùng sức mạnh, gắn tên họ với loài sư tử dường như là việc làm rất quan trọng. Dường như họ đã chọn dấu hiệu cho tên nguồn gốc bộ tộc của mình là Sinhala từ chữ Sinha hay Siha, là Sư Tử. Trong ghi chép sớm nhất của những vị sư Phật giáo Trung Hoa hành hương sang Ấn Độ trong thế kỷ thứ 5 và 6 sau Tây lịch là Ngài Pháp Hiển (Fa Hsien) và Ngài Huyền Trang (Yuang Chwang), đã gọi Sri Lanka lúc đó là Sinhala, tức đất nước của dân tộc Sư tử. Trong tiếng Hoa, họ dùng ba chữ hình tượng để ghi tên nước này là Seng-chia-lo. Đối với những vị khách đến thăm đảo quốc này gần 1500 năm về trước, Sri Lanka ngày nay là vùng đất của người Sinhala hay dân tộc Sư tử.
Thấp hơn và thua kém hơn những dữ liệu tham khảo về nguồn gốc của dân tộc Sinhala ở Sri Lanka được lấy từ các ghi chép hành hương của các vị tu sĩ Trung Hoa, chúng ta cũng có một số giai thoại lịch sử và bán lịch sử được ghi lại trước dữ liệu ghi chép hành hương trên vài thế kỷ. Đó là các loại văn học tu viện và các chú giải lịch sử tiếng Pali như Aṭṭhakathā, một loại Biên niên sử Pali như Mahāvaṃsa và một số ghi chép khác mang tính dân gian như Rasavāhinī và Sahassavatthu được viết bằng ngôn ngữ Pali. Tất cả các tác phẩm đó đều ghi lại giai đoạn đau buồn của lịch sử Sri Lanka trước nạn ngoại xâm từ lục địa láng giềng (tức Ấn Độ). Sự cạnh tranh của thế lực ngoại bang dường như đã đạt được mục đích cả về địa lý chính trị lẫn phá hoại tài sản có giá trị về tôn giáo và văn hóa của cư dân bản địa trên đảo. Lúc nào cũng vậy, việc xâm lăng có thể là một sự chiếm đất để định cư và khai thác kinh tế cũng như mong muốn cai trị văn hoá và tôn giáo. Lịch sử huy hoàng của Phật giáo ở Nam Ấn trong suốt thời gian này đang được xem xét để chứng thực cho điều này. Những di tích khảo cổ còn sót lại và các ghi chép văn học bị lãng quên đã đưa đến điều này.
Những xung đột về tôn giáo và sắc tộc này do những kẻ xâm lược ở nước láng giềng gây ra cho cộng đồng Phật giáo nhỏ Sinhala ở những vùng xa, biên giới, trong giai đoạn đầu, đã không được quan tâm đúng mức. Tuy nhiên, những cộng đồng Phật giáo Sinhala nhỏ bị quấy nhiễu này đã không có bất cứ hành động trả đũa nào, và hình như bị đánh giá là quá yếu kém. Và điều đó đã khiến cho vùng Anurādhapura rơi vào tay của kẻ xâm lược Eḷāra. Vua Kāvantissa của thành Rohana phía Nam Sri Lanka, cha của vua Duṭṭhagāmaṇi (101-77 BC) cũng đã cảm nhận được mối nguy của những cuộc xâm nhập trái phép vào lãnh thổ này. Ông không phải là người khờ khạo về chính trị. Chắc chắn, ông ta không đáng để bị xúc phạm bởi đứa con của mình Duṭṭhagāmaṇi, như ý của các nhà ghi chép Biên niên sử mong muốn dựng lên, với việc được nhận món nữ trang dành cho việc viện lý lẽ để miễn cưỡng tham gia cuộc chiến chống lại người Damiḷas.
Vua Kāvantissa còn hơn là một nhà chiến lược quân sự. Trên con đường từ Rohana đến thành Anurādhapura, ông ta đã thiết lập các đồn quân sự, với nhiều lương thực và vũ khí. Vua đã chỉ định con trai thứ hai của mình là Tissa làm thủ lĩnh ở đó. Được sự hỗ trợ hết lòng của cả vua cha lẫn mẫu hậu (Vihāra Mahā Devi, mẹ của Duṭṭhagāmaṇi, là người phụ nữ tuyệt vời của lòng dũng cảm và tầm nhìn sâu sắc) vì sự nghiệp chính đáng của quốc gia, Duṭṭhagāmaṇi đã giáng một đòn chí mạng tiêu diệt Eḷāra. Nhắc cho bạn điều này rằng, cuộc chiến này không phải là cuộc chiến nâng cao địa vị chính trị như cuộc chiến Kalinga của vua Asoka ở Ấn Độ. Thông qua cuộc chiến bảo vệ đất nước rất cấp thiết này, Duṭṭhagāmaṇi đã giành lại và phục hồi uy thế của dân tộc Sinhala và Phật giáo của ngày đó.
Lịch sử đã ghi lại rằng, sau chiến thắng vẻ vang trước kẻ thù xâm lược, những kẻ đã phá vỡ sự ổn định của văn hóa, hoà bình của đảo quốc, vua Duṭugemuṇu dường như đã cho kẻ thù bại trận của mình cơ hội được đóng góp rất nhiều cho việc xây dựng lại sự đoàn kết của người Sri Lanka trên đảo. Và khi những hành động khiêu khích, thúc đẩy xâm lược không còn nữa, dù nhỏ hay lớn, dù là chỉ manh nha hay thực hiện, thì hai nhóm dân tộc lớn có trên đảo là Damiḷas và Sinhala dường như đã phục hồi tiến trình hợp tác trong hoà bình, tôn trọng sự khác biệt về văn hoá và tín ngưỡng của nhau. Cộng đồng đa số người Sinhala dường như đã tiếp tục tôn thờ các vị thần của họ, dù họ đã theo Phật giáo. Họ dành sự tôn kính đáng kể cho các vị thần Hindu như thần Skanda, Ganesha và Pattini. Đối với người Sinhala, họ thờ các vị thần này để bảo hộ gia đình mình. Thần Ganesha chuyên về trí tuệ, thần Skanda đang thực hành hạnh Bồ tát và tương lai sẽ thành Phật.
Các vị vua đời sau của thời kỳ Polonnaruwa[3], thậm chí còn xây dựng các đền thờ thần Hindu để cho các hoàng hậu có nguồn gốc từ Nam Ấn Độ của họ lễ bái cúng dường. Các di tích khảo cổ học thời kỳ Polonnaruwa đã chứng minh cho điều này. Trong khi đó, một số học giả như Senarath Paranavitana đã từng nhiều lần không tán thành điều này mà còn xuyên tạc chúng một cách đáng xấu hổ. Họ đã xuyên tạc lịch sử một cách ma quái, kiểu như nói Phật giáo ghét Hindu giáo và vì thế suy ra rằng người Sinhala không ưa người Tamil. Người Phật tử Sri Lanka biết rất rõ và còn nhiều hơn những người khác rằng, đạo Hindu có mặt rất sớm trong lịch sử đất nước họ, và tin rằng thần Visnu là một hoá thân của đức Phật. Có quá nhiều trường hợp hiểu sai, cường điệu và thậm chí xuyên tạc. Người dân Sri Lanka ở trong nước và thế giới cần biết toàn bộ sự thật, không gì ngoài sự thật về những vấn đề đó. Dưới danh nghĩa công lý và sự hoà bình, thịnh vượng tương lai của toàn dân đất nước này, và không chỉ đơn thuần vì lợi ích ‘của bên được cho là bị hại’, thì những cái xấu xa đó phải được ghi ra, cần những lời xin lỗi và sửa đổi phải được làm ở mọi phía.
Những việc đề cập như trên liên quan đến hơn một ngàn năm lịch sử và văn hoá của người Sri Lanka, khiến chúng ta ngẫm lại với sự hối tiếc và đau đớn vô cùng đã diễn ra trong suốt 50 năm sau ngày độc lập của Sri Lanka. Đống đổ nát này, ở đây chúng tôi nhấn mạnh một cách tuyệt đối đống đổ nát này, đã được cung cấp cho cả hai đảng phái, đôi khi còn bày tỏ sự tự hào, nhưng không có dấu hiệu của cơ quan chịu trách nhiệm cho những xuyên tạc lịch sử này, trưng ra những hộp đen ghi lại hiện trường như các vụ tai nạn hàng không. Chúng ta chắc chắn một điều rằng, những hộp đen khám phá sự thật của những sự việc này vẫn còn nguyên vẹn, bất chấp nhiều cố gắng vận động lờ đi. Chịu sự phân tích và khảo sát kỹ lưỡng của nhiều người không thuộc đảng phái nào, giống như vụ tai nạn máy bay TWA cất cánh ở New York, điều đó sẽ mang ra ánh sáng nhiều lĩnh vực vốn bị nghi ngờ về sự ngu ngốc chính trị, không biết suy xét và thậm chí một số lãnh đạo của nhiều nhóm ở cả hai đảng phái thể hiện sự không trung thực, những người đôi khi đã phải trả giá cho những điều ấy bằng mạng sống của họ.
Việc xem xét các vấn đề tôn giáo, thay vì cố gắng xoa dịu sự bất đồng như vốn có, đã bị sử dụng như là thứ dễ kích động nhất. Trong những năm gần đây, cuộc xung đột này đã bùng lên thành một trận chiến dữ dội. Các đội ‘cứu hộ’ đến từ những lĩnh vực khác nhau mà hầu hết là các nhà lý thuyết như các sử học, các nhà khoa học chính trị, các nhà phân tích xã hội, đóng vai trò khiêm tốn như những ‘lính cứu hoả’. Chúng ta tin rằng, hầu hết các việc ‘cứu hộ’ đó đã bị biến thành những cây súng phun lửa, vật liệu tốt gây cháy. Kiểu khai thác không thận trọng về các sự việc của thế giới, chúng ta tin rằng, không là cá biệt đối với tình hình của người Sri Lanka. Điều này đã được chứng kiến thậm chí đến ngày nay, như những gì chúng ta đã thấy. Nói thì để nói vậy, những sự việc đó được liên kết quốc tế với các khuynh hướng về chính trị, tôn giáo và sắc tộc.
Trong những tình huống như thế, chúng ta cần có sự lãnh đạo mạnh mẽ, công bằng và bình tĩnh, cả trong việc giải quyết các vấn đề nội địa lẫn quốc tế, đó là người vừa thật thà và cởi mở. Nhãn quan thế giới của người lãnh đạo đó phải hơn hẳn nhãn quan của nhóm liên minh phát xít trong thế chiến thứ hai. Các nhà lãnh đạo đó phải chắc chắn một điều rằng, sự công bằng xã hội và nhân quyền phải là chính sách ưu tiên hơn hẳn những yêu cầu sự mất cân xứng của tôn giáo hay sắc tộc. Tất cả ba nhóm sắc tộc ở Sri Lanka hiện nay là Sinhala, Tamil và Muslim, không nhất thiết sinh ra ở trên đất nước này. Họ không có nguồn gốc ở đây. Dĩ nhiên là không dù bất cứ ai. Câu chuyện về ‘quê hương truyền thống’ của các nhà tạo ra lịch sử đã được chứng minh là không hơn gì thần thoại. Chúng ta đã thấy ở trên rằng, thậm chí tổ tiên của người Sinala có nguồn gốc đến từ vài vùng phía đông bắc hay tây bắc Ấn Độ rồi định cư ở đây. Chuyện đến định cư trước ở trên đảo quốc này có thể so sánh với việc một đứa trẻ ra đời trong một gia đình. Mức độ về số lượng của mỗi nhóm sắc tộc, như nhiều hay ít, tuỳ thuộc vào việc đến định cư trên đảo sớm hay muộn, và tuỳ thuộc vào dòng họ chủng tộc mà họ ghi lại dưới cái tên của mình. Điều này khá giống với việc độ lớn của một đứa trẻ trong gia đình tuỳ thuộc vào lứa tuổi của nó.
Đó là những gì có thể để người dân Sri Lanka trong thời nay dù sống bất cư nơi đâu trên thế giới nhận thức được rằng đó là những điều sai lầm nghiêm trọng có trong lịch sử của họ, trong hầu hết các trường hợp đều rơi vào những lĩnh vực như sắc tộc, chính trị và tôn giáo. Những lĩnh vực bị nhận thức sai lầm đó được gây ra bởi những kẻ tà giáo với địa vị cao trong xã hội, họ dường như chủ đích mang đến sự tha hoá nghiêm trọng trong đời sống của các nhóm tôn giáo và sắc tộc. Kiểu thảm hoạ này rành rành có trong hầu hết các lục địa. Lịch sử người Sri Lanka hiện nay cho thấy rằng nó đã đi quá xa, giống như Macbeth[4] lội trong máu. Các cộng đồng khác nhau ở Sri Lanka, từ thế hệ này sang thế hệ khác, đã từng biết đến sự tồn tại chung sống hoà bình trong đảo quốc nhỏ bé của họ, giờ phải suy nghĩ một cách nghiêm túc trong việc phục hồi sự lành mạnh này.
Thay vì sự thịnh vượng của quốc gia và các nước láng giềng, vì sự hoà thuận giữa các cộng đồng trong mỗi quốc gia, họ đã bị xúi giục bằng những tư tưởng vô lý của lợi ích toàn cầu, mà những tư tưởng đó phá vỡ sự thanh bình trong nuớc, để nhường chỗ cho một số lợi ích mới để có những hành động phản bội dối trá. Lòng trung thành bị phá vỡ và gây rối này chắc chắn rằng được xem như không hơn không kém hành động phản quốc. Những cộng đồng người Sri Lanka cả đa số và thiểu số phải tìm cách phục hồi từ những tác động xấu bị thuốc một cách nghiêm trọng, và bị khiến phải suy nghĩ làm lợi ích cá nhân dữ dội. Trách nhiệm này là của chung mọi người sinh sống trên đảo quốc này. Họ phải nhận thức đầy đủ rằng, chính họ phải loại bỏ những triết lý cá nhân tai hại của thời đại hiện nay và lựa chọn thay thế cho một hệ tư tưởng mang tính toàn cầu dành cho lợi ích nhân loại.
Người xưa nói rằng, trước khi thương người hãy thương lấy người nhà mình, câu đó nên đặt ở đây. Những người trong những cộng đồng riêng rẽ ở Sri Lanka nên tìm mối quan hệ thống nhất mang tính cộng đồng hơn là tìm kiếm sự liên kết mới ở bất cứ đâu, mà sự liên kết mới đó từ bên ngoài luôn dẫn tới sự lánh xa và thù địch từ cộng đồng đa số Sri Lanka của mình, từ vùng đất mình sinh ra.
Cho phép chúng tôi đồng thanh tuyên bố rằng, chúng tôi chọn lựa sự thống nhất toàn vẹn lãnh thổ Sri Lanka trên hòn đảo này, không bị chia cắt từ đầu đến cuối, từ đông sang tây hay từ nam ra bắc. Lãnh thổ Sri Lanka là của người Sri Lanka, không được chia cắt dù một góc đất nào. Không có gì thoả đáng hơn một tầm nhìn mang tính tập thể. Sự toàn vẹn lãnh thổ sẽ đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển của một nền kinh tế. Một sự phân chia lãnh thổ bởi bất cứ hình thức nào như kiểu từ thiện chính trị hay một hành động hào hiệp mang tính ngoại giao; sự xúi giục hay gây sức ép từ mọi nơi; một sự bảo trợ hay cung cấp thông qua các hình thức lobly chính trị sẽ làm tan vỡ tính thống nhất văn hoá của người Sri Lanka. Về điều này, các cố chấp chính trị trong những năm gần đây cho thấy, những người trong nước và ngoài nước đã có những buổi nói chuyện với nhau trong niềm vui và hiểu biết. Nó như đang bị bao phủ bởi một tấm chăn trung thực, tiện nghi mọi phía và bảo vệ cho mình rằng chúng ta sẽ thịnh vượng. Một vài quốc gia láng giềng của chúng ta theo đuổi chính sách này, thậm chí bằng sức ép hoặc thuyết phục. Và kết quả của việc chia cắt lãnh thổ này kéo theo sự phân chia sắc tộc sớm hay muộn, hậu quả của nó cũng không khác gì mấy với việc tầng ozon bị thủng ở nam bán cầu gần nam cực sẽ đem lại hậu quả chết người cho nhân loại qua việc tia cực tím của mặt trời chiếu xuống trái đất này.
Vì lý do đó, chúng ta tin một cách sâu sắc rằng, một ngày nào đó trong tương lai không xa, một chính phủ dân tộc Sri Lanka (đại diện cho tất cả các nhóm sắc tộc) quản lý đất nước chứ không phải là một chính phủ chỉ đại diện cho một nhóm sắc tộc nào điều hành đất nước. Bao gồm nhiều dân tộc thống nhất làm một trong một nước Sri Lanka chứ không phải chỉ có người Sri Lanka độc quyền một quốc gia. Nguyên tắc và việc cần thiết của một quốc gia thống nhất Sri Lanka – the State of United Sri Lanka – (không được lẫn lộn với Hiệp chủng quốc Sri Lanka – United State of Sri Lanka) là sở hữu tuyệt đối sự toàn vẹn lãnh thổ, cả cộng đồng đa số người Sinhala lẫn các cộng đồng nhỏ hơn như Tamil và Moslem. Chúng ta ước muốn và cầu nguyện rằng nó nên như thế và luôn là như thế. Hãy để chúng tôi phục hồi và lấy lại niềm tin đất nước Sri Lanka của người Sri Lanka, như đất nước này đã từng là nó trước đây.
Dịch xong vào ngày 10 tháng 9 năm 2011
Vùng Jammu, bang Jammu and Kashmir, Ấn Độ.
___________________________________________________
[1] Nơi có con sông Gange (sông Hằng) nổi tiếng, bắt nguồn từ dãy núi Himalaya, chảy về hướng đông nam qua Bangladesh đổ vào vịnh Bengal tạo thành một trong những châu thổ lớn nhất thế giới (ND)
[2] Một dòng sông của Ấn Độ, bắt nguồn từ miền tây Tây Tạng, theo hướng Tây – Bắc qua vùng Jammu và Kashmir, rồi theo hướng tây-nam qua Pakistan, đổ ra biển Ả Rập (ND)
[3] Là kinh đô cổ của Sri Lanka do vua Vijayabahu I chọn vào thế kỷ 8 đến thế kỷ 12.
[4] Macbeth là một nhân vật trong vở kịch do Shakespears sáng tác, được mô tả là kẻ sát nhân ham hố quyền lực đã khiến cho vương quốc Scotland của mình rơi vào khổ luỵ tan rã (ND)
Nguyên cứu Phê bình
LỊCH SỬ PHẬT GIÁO SRI LANKA THỜI KỲ ĐẦU
Chủ biên: Giáo Sư Dhammavihari Thera
Thích Huệ Pháp dịch
Nhà xuất bản Phương Đông
