Anh chàng ký giả của báo ngành du lịch đi tác nghiệp săn tin ảnh, sau gần hết buổi sáng tìm hỏi đường, đã vào đến ngôi chùa cổ có sắc tứ vua ban nằm ỏ vùng ngoại ô im ắng. Anh ta lẳng lặng đi qua lối bên hông ngôi chánh điện cửa đóng then cài, vào sâu bên trong chùa, và bước lên thềm của gian phòng khách, bắt gặp có ba người đang ngồi bên bàn Cờ Tướng.
Hai người chơi cờ đều đã tóc hoa râm, cùng ngồi bệt dưới nền gạch hoa, chú mục xuống bàn cờ. Người thứ ba ngồi trên chiếc đẩu thấp kê ngay khoảng giữa hai kỳ thủ chừng như đang làm một trọng tài, và đó là một vị Sư già có dáng vóc nhỏ thó. Khách xuất hiện đột ngột, hai kỳ thủ vẫn không thấy biết, không màng đến, chỉ vị sư là quét đôi mắt sáng quắc nhìn, rồi gật nhẹ đầu, từ tốn đứng dậy, rời khỏi chiếc đẩu, tiến nhanh về phía bàn nước, ra hiệu mời khách an tọa. Sau khi đôi bên thăm hỏi xả giao, giới thiệu, anh ký giả mới biết mình đang được sư trú trì tiếp đón, nên cũng thưa cho Sư biết mục đích của mình là viết bài giới thiệu về cổ tự, và đường đột hỏi:
“Thưa thầy, chốn thiền tự thanh tịnh là để tu hành, sao lại không lo tụng kinh niệm Phật mà lại đánh Cờ Tướng ạ?”
“Đánh Cờ Tướng là xấu sai hay sao?” Sư tủm tỉm hỏi lại.
“Theo tôi nghĩ là vậy, đối với chốn tu hành. Chơi Cờ Tướng là đã tham gia cuộc đấu chiến, tranh giành hơn thua, đấu đá thắng bại, dùng mưu này kế kia, chiêu kia nước nọ khiến cho tâm mình luôn manh động, trí não mình luôn biến hóa giảo hoạt… Chỉ nên dể người đời chơi ở bên ngoài chốn thiền môn thôi ạ!”
“Hay thay, hay thay!” Sư gật gù, cười khen, rồi từ tốn nói “Nếu nhìn qua bằng mắt thịt thì thấy cảnh khi nãy có hai người đánh cờ, và thêm một ông ngồi chầu rìa dự khán, không chối cãi vào đâu được, rõ là đánh Cờ Tướng!”
“Dạ, rõ ràng vậy mà, và hai người kia vẫn còn đang mê đắm vào cuộc cờ đó thầy ơi!”
“Đúng. Nhưng hai đệ tử tục gia của tôi đó, không phải chơi đánh Cờ Tướng, mà là đang Luyện Tâm!”
“Luyện Tâm?” Anh ký giả trố mắt lên “Là… sao ạ?”
“Những quân cờ trên bàn đều mang một ý nghĩa, trọng trách riêng biệt, khác xa với cờ ở ngoài đời. Tướng, là bản tâm, là Phật Tánh của chính mình. Sáu quân còn lại là tượng trưng cho Lục Độ Ba La Mật. Tốt, là Bố Thí. Mã Nhẫn Nhục. Pháo Trì Giới. Xe Tinh Tấn. Tượng Thiền Định. Sĩ Trí Huệ. Anh muốn chơi ván cờ đó thì phải học pháp nhà Phật, rồi mới thúc liễm thân tâm mà ngồi xuống điều xe khiển tốt phóng pháo đẩy mã!”
Anh ký giả xanh mét mặt mày, vội xá:
“Tôi thật hồ đồ, thật mê muội, mong thầy độ lượng tha thứ!”
“Không biết thì không có lỗi. Chỉ cần anh hiểu cho là người đang tu học chơi Cờ Tướng để luyện tâm chứ không vì tranh hơn thua. Ván này mình thua, thua vì yếu kém điểm nào, mặt nào, thì ván sau mình tu sửa cho tốt đẹp hoàn hảo hơn. Cứ sau mỗi tuần, những quân cờ lại đổi ý nghĩa, uyển chuyển tùy duyên chứ không khô cứng. Tuần sau, không là Lục Độ nữa, mà là Lục Niệm, Tốt niệm Thí. Mã niệm Giới. Pháo niệm Thiên. Xe niệm Tăng. Tượng niệm Pháp. Sĩ niệm Phật. cứ vậy mà chơi, cứ vậy mà đánh, cứ vậy mà luyện!”
Anh ký giả há hốc mồm, đứng bật khỏi ghế, chắp tay kính cẩn, đổi cách xưng hô với niềm tôn kính:
“Bạch thầy, xin thầy thâu nạp con làm đệ tử tục gia ạ!”
Tâm Không – Vĩnh Hữu
