1. Bầu trời cố đô Huế sớm nay rất yên bình. Vài dải mây trắng mỏng tang tỏa ra từ phía bình minh, trên nền trời xanh thẳm. Lần đầu tiên tôi ngắm trọn vẹn bình minh nơi mảnh đất này – một mình thong dong, thư thái, khác hẳn như bao lần ghé Huế vội vàng khác.
“Đi cùng Thầy, chân nở rộ hoa mai/ Và hơi thở ngời nụ cười của Phật”
Cái yên bình của bình minh, thong dong của mây trời ấy theo bước chân tôi tìm về chùa Từ Hiếu. Mà có lẽ nói đúng hơn, thì những thong dong, yên bình ấy dường như chảy từ Từ Hiếu – như mạch nguồn lan khắp đất cố đô, để dù Huế đang là mùa mưa – những cơn mưa rích rắc rớt đầy ngày, nhưng vẫn hé nở những khoảng đủ đẹp để mỗi người tự đưa an bình chảy tràn vào đó. Mà thư thới. Mà mỉm cười. Thấy một mùa hoa hiện tại đang tương tức ngọt lòng – cùng sự trở về tịnh dưỡng nơi chùa Tổ của Thiền sư Thích Nhất Hạnh – người vẫn được Tăng thân đệ tử trong và ngoài nước gọi bằng hai từ thương mến: Sư ông.
Cơn mưa đêm dỗi hờn đi qua, để lại những con đường, những góc vườn sớm nay còn ẩm ướt. Đất mẹ từ hòa thả từng bụi đất đỏ hồng chảy theo mưa, thấm vào ao cá ở hai bên lối vào chùa, nhuộm mặt nước một màu hồng hào như da em bé. Bầy cá trê râu ria dài mềm ngoi lên mặt nước, nhẩn nha thưởng thức những vụn bánh nhỏ của mấy cô bé, cậu bé hồn nhiên theo bước chân người thân đến chốn cửa thiền.
Đồi Xuân Dương mùa đông, cây lá vẫn mướt xanh. Như thể bình an chốn này khiến muôn cây cũng thảnh thơi mà xanh, chẳng còn phân biệt hay ngại ngùng đang ở giữa xuân ấm hay đông lạnh. Nhất là tùng và thông. Cứ hiên ngang cao vút, chọc thẳng trời xanh. Như niềm tin, như bài ca về Hiểu và Thương trường tồn cùng lòng tri ân không bao giờ vơi cạn về những bước chân người khai sáng luôn còn đó – ấm áp với trăng ngàn.
2. Sớm nay, con chim xanh đậu trên cây hồng quả sai lúc lỉu bên hiên chùa Từ Hiếu, cứ ríu ran hót mãi. Nó lượn bay sang vòm hoa đại trắng ngần hoa nở, ngậm một mùi hương, rồi vòng sang cây khế già cổ thụ dễ đến cả trăm tuổi phía sân sau của chùa. Trong vòm khế mùa đông, con chim xanh bình yên uống từng giọt sương long lanh đọng trên trái khế vàng ươm đang từ từ nhỏ xuống. Và nó lại hót – những tiếng ca của một chú chim xanh đang hạnh phúc.
Trong tiếng hót lảnh lót đầu ngày tinh khôi ấy, từ phía nội viện bản tự, Thiền sư Thích Nhất Hạnh từ từ xuất hiện. Tôi đứng lặng người, nhìn xe lăn của Sư ông đang chầm chậm lăn đến gần. Vẫn dáng người gầy gầy, đầu đội chiếc mũ len, cổ quàng chiếc khăn nâu che gió. Vẫn bàn tay khe khẽ cử động, ra hiệu cho người đẩy xe lăn về những đoạn đường Sư ông muốn đi qua. Và vẫn ánh mắt từ hòa, chầm chậm nhìn ngắm xung quanh để lắng nghe, đón nhận thiên nhiên như tôi đã gặp trong khóa tu tại Làng Mai (Thái Lan) đầu xuân 2018.
Phật tử từ nhiều nơi thường xuyên tìm về để tham gia thiền hành và đứng lặng bên hồ Bán Nguyệt, dõi về phía chùa Tổ với niềm kính ơn và mong có cơ hội được gặp Sư ông
Sức khỏe của Người dường như có phần yếu hơn, nhưng ánh mắt vẫn tinh anh và thăm thẳm một niềm yêu thương đến lạ. Tôi cứ nhìn sâu vào đôi mắt ấy, nước mắt tự dưng ứa ra, và quỳ xuống bên đường đảnh lễ Người – vị thầy tâm linh đã dành cả cuộc đời phụng sự sứ mệnh của Như Lai. Người đã chỉ ra “phép lạ của sự tỉnh thức” ngay trong mỗi bước chân, hơi thở hàng ngày để mỗi chúng ta có thể nhận diện và thực tập.
3. “Phép lạ” mà Thiền sư Thích Nhất Hạnh gọi tên không gói gọn trong một nhóm Tăng thân, đệ tử của Thầy, mà nó vượt ra khỏi mọi ranh giới, không phân biệt quốc gia, địa vị, nghề nghiệp và còn mãi cho các thế hệ sau. Từ người dân thường, tri thức, các nguyên thủ quốc gia, hay người ở những tôn giáo khác nhau đều dễ dàng đón nhận và tìm thấy sự an lạc khi thực hành pháp tu của Sư ông. Mỗi người ở trong đó đều tìm thấy lợi lạc cho chính mình và mang lại lợi lạc cho những người khác mà không cần phải là một vị trí, chức vụ gì.
“Phép lạ” ấy được mọi người lan tỏa, tự truyền cho nhau trong tình huynh đệ, trong đôi mắt thương nhìn cuộc đời, trong nhịp an khi thở, lạc khi đi. Đó là một sự tiếp nối. Và sự tiếp nối ấy cứ đầy dần lên, như một vòng tay ôm trọn trái đất, ôm trọn loài người và vạn loại chúng sinh theo mỗi nhịp thời gian. “Phép lạ” ấy đưa mọi người đến gần nhau, và cùng đi như một dòng sông – cuốn đi những nỗi khổ niềm đau trên mỗi bước đường đời.
Và hôm nay đây trở về với Từ Hiếu, tôi là một giọt nước nhỏ cũng đang có cơ hội hòa cùng những giọt nước khác chảy về từ khắp muôn phương để hòa thành một dòng sông lớn bên Sư ông, để cùng nắm tay nhau đi như một dòng sông.
Lối ra tháp chuông lá rụng đầy
Đi cùng Thầy, chân nở rộ hoa mai. Và hơi thở ngời nụ cười của Phật. Dẫu bạn đang ở đâu trên thế giới này, dẫu không trực tiếp ở gần Sư ông – thì bạn vẫn có thể nắm tay Thầy, nắm tay Tăng thân để cùng đi – qua mỗi trang sách, mỗi bài pháp thoại, mỗi hơi thở và bước chân thực tập theo “phép lạ” của Sư ông.
4. Bao nhiêu năm qua, Thiền sư Thích Nhất Hạnh chỉ chia sẻ về bước chân và hơi thở. Bao nhiêu năm sau, các đệ tử và đại chúng khắp nơi trên thế giới cũng chỉ chia sẻ về bước chân và hơi thở. Nhưng nó luôn có giá trị, và mỗi người đều cảm nhận được mình đang tham dự vào một dòng sông lớn. Chỉ cần đặt mình vào dòng chảy đó, sẽ thấy một năng lượng lớn chuyên chở mình đi. Dù mình là ai, thế nào cũng luôn được nâng đỡ, tưới tẩm yêu thương, được về với chính mình, có mặt cho chính mình. Và tôi lại nhớ tới lời của một quý thầy (tôi chưa kịp nhớ tên) từng là thị giả của Sư ông, đã chia sẻ trong buổi pháp thoại ngày cuối tuần tại Diệu Trạm:
– Nếu chỉ đọc thơ, xem tranh của người khác thì không ai công nhận mình là nhà thơ, là họa sĩ cả. Mà bản thân mỗi chúng ta cần phải là người tạo ra bài thơ, ra bức tranh đó. Niềm tin, tình thương, sự an lạc cũng vậy. Mình cần là người có thể chế tác được ra chất liệu của yêu thương, tạo ra năng lượng, hướng mình và những người khác đến với những giá trị tốt đẹp. Sư ông hy vọng chúng ta đi như một dòng sông, bởi chính cách đó mới ôm ấp được nhiều người. Mình tạo ra điều gì đó cho những người kế tiếp thành công thì mình cũng được coi là người thành công. Mình không cần gọi tên một giọt nước để khẳng định mình đã tham dự vào đó. Mình chỉ cần gọi tên sông Hồng, sông Hương, sông Cửu Long… nhưng mình biết: mình có mặt trong đó.
Vẻ cổ kính rêu phong của chùa Từ Hiếu buổi sớm mai
5. Tôi cùng đoàn người thiền hành buổi sớm theo xe lăn của Sư ông, qua hết các lối đi và không gian trong lòng chùa Từ Hiếu. Đoàn người dừng lại ở trước khu vực hồ bán nguyệt và cổng tam quan theo yêu cầu của Sư ông. Từ không gian này có thể nhìn bao quát được toàn cảnh cổ tự.
Tâm thái đón nhận, hòa cùng thiên nhiên qua ánh mắt, cử chỉ gợi nhắc trong tôi hai chữ: Trở về. Ai cũng có một nơi chốn để trở về, và cần trở về. Trở về với quê cha đất mẹ, với mỗi nhành cây ngọn cỏ, con đường mà thơ ấu mình đã yêu thương.
“Mười năm vườn xưa xanh tốt
Hai mươi năm nắng dọi lều tranh
Mẹ tôi gọi tôi về
Bên bếp nước rửa chân
Hơ tay trên bếp lửa hồng
Đợi cơm chiều khi màn đêm buông xuống”…
(Trích: Bướm bay vườn cải hoa vàng – Thích Nhất Hạnh)
Và quan trọng hơn là sự trở về với mỗi chính ta – từng hạt bụi nhỏ lăn qua bao kiếp luân hồi, may mắn được hiện diện trong đời sống này với thân người quý giá. Vậy nên cần luôn trân quý từng hơi thở – dẫu chỉ còn một ngày, một phút giây thì cũng cần thở bằng thư thái, an lạc, thong dong. Như một bông hoa tươi mát. Như một ngọn núi vững chãi. Như một mặt hồ trong veo in bóng mây trời…
“Và mặt trời sáng nay bừng tỉnh sớm
Những bông hoa đã nở trước đêm dài
Cỏ lành ngọt sớm mai
Dưới vòng lăn mang nụ cười yên lắng!
Xòe tay đón ngửi mùi cỏ đất
Hạt thương yêu vô lượng kiếp xanh đầy
Thầy thở cùng tinh khôi
Quay về và nương tựa.
Gieo Hiểu – Thương qua năm châu bốn bể
Ru bão giông khép mắt hóa mây ngàn
Rộng vòng Tăng thân
Thảnh thơi – vững chãi.
Hạnh phúc trong hiện tại
Sự sống lên nhiệm mầu
Chuyển hóa mọi khổ đau
Tình thương yêu đích thực.
Chắp tay sen đón ngọn nguồn tỉnh thức
Như chim xanh an lạc khúc ca trời
Bụt an trú trong Thầy
Bụt ẩn mình trong con – từ phút ban sơ lời con khóc…
Thầy đã đến nắm tay đời gieo hạt
Bụt trong con tỉnh giấc sáng từng ngày
Gọi con trở về đây
Gần bên Thầy – đón bình minh ý thức.
Thầy đã đến khi chúng sinh lạc bước
Thấu nhân gian ôm trọn mọi chúng loài
Đi cùng Thầy – chân nở rộ hoa mai
Và hơi thở ngời nụ cười của Bụt.
Hôm nay con hạnh phúc
Dưới bóng Thầy bao dung
Trái tim Thầy – Bồ-tát
Muôn kiếp nhịp Hiểu – Thương!
Lương Đình Khoa
