Nay xuống bút vài hàng ngụ ý
Tả đôi lời hữu chí cánh thành,
Sống trong bầu vũ trụ đã đành
Sao nhắm mắt đưa theo chiều gió?
Đồ vật chất tham giành cho có
Bã lợi danh là gió làm duyên
Cuộc hồng trần lắm nỗi đảo điên
Cảnh đời ví như xiềng xích trói.
Có thân khổ làm sao tránh khỏi
Mau nhìn đường tìm tỏi bước ra
Vật trên đời như mật dính hoa
Ghẹo bướm nọ, kêu ong nhử kiến.
Kẻ giác ngộ chớ vì tham luyến
Thấy vật đời là miếng mồi trần
Mến tham thì khổ lụy tấm thân
Nên mau dứt, lìa trần giải thoát.
Thấy thời thế đắng, cay, chua, chát…
Cứ vì nhau xô xát mãi hoài
Thương chúng sanh vũ trụ muôn loài
Cam khốn khổ biết ngày nào hết?
Còn khổ bịnh, khổ già, khổ chết
Nỗi vô thường là vết đầu tiên
Trong chúng sanh tất cả các miền
Sanh với diệt xoay chuyền liên kết.
Nếu có sống ắt là có chết!
Sự nghiệp tan như kết vầng mây
Sống con người rày đó mai đây
Như đèn nọ treo ngay trước gió.
Nhìn thấy đó bỗng liền mất đó
Nó vô thường huyễn hoặc lắm thay!
Phận con người ở chốn trần ai
Thân cũng tạm, vật nay cũng tạm!
Chớ tham đắm mà tâm mờ ám
Bụi hồng trần khuyến cám dụ người
Làm cho ta lỡ khóc lỡ cười…
Mà có bấy nhiêu người hiểu rõ?
Nhớ thuở trước anh hùng Hạng Võ
Lược thao tài có mấy ai hơn…
Rốt cuộc rồi đến lúc lâm cơn
Cắt đầu nạp giao cho Hàn Tín.
Cũng lắm kẻ bao người dự thính
Thì về sau cũng dính tay không
Giống dã tràng xe cát biển Đông
Rủi lượn sóng, uổng công khó nhọc.
Thương kẻ dốt mà không chịu học
Trốn bỏ trường đi chọc phá đời
Theo văn minh nhiễm thói chơi bời
Nên khốn khổ cho thời lầm lạc.
Cũng chẳng khác con bò hông mạc
Thấy bóng đèn cứ tạt nhảy vô
Thảm thương thay! Chết héo, chết khô
Mà chẳng rõ cơ đồ tại nó…
Mây cuồn cuộn đưa theo chiều gió
Sau lâu ngày cũng có rã tan,
Cảnh hồng trần là cuộc mơ màng
Thay đổi mãi hết tan đến hiệp.
Sự mộng ảo diễn ra liên tiếp!
Cái vô thường kiếp kiếp chóng mau
Người chẳng lo đường đạo bước vào
Tu giải thoát ngày sau vĩnh viễn.
Chớ tham đắm cuộc đời mộng huyễn
Nào thân bằng, quyến luyến vợ con
Cũng đền đài, kiệu phụng, lầu son
Và cha mẹ, bà con, bạn hữu…
Vì tham tiếc của tiền đầy tủ
Vật chất nhiều quyến rũ kéo lôi
Cả tiếng kêu người trí kia ôi!
Mau dứt nó cho rồi rảnh khổ.
Hồi thuở trước Thích Ca Phật Tổ
Còn lìa trần kiếm chỗ tu thân
Bỏ lầu đài, cung điện, mỹ nhân
Cùng vợ đẹp, con thơ kia đó.
Ngài còn nói cạn lời phân tỏ
Đường sông mê thật khó lướt qua
Nhưng Ngài nghĩ đó là biển khổ
Nên mau mau kiếm chỗ thoát thân.
Ngài nói rằng: Cảnh thế bụi trần
Sự giả tạm do nhân duyên hiệp
Thấy cảnh khổ diễn ra liên tiếp
Sống con người trong kiếp mấy hồi!
Ngài nhìn tường thấy cảnh hỡi ôi
Thương sanh chúng đắp bôi trần tục
Chốn hắc ám là nơi địa ngục
Biết bao người tự rúc nhào vô…
Giành tước quyền, cấu xé lấn xô…
Tạo nghệ nghiệp, cơ đồ, dinh thự
Mạnh hiếp yếu, kẻ hiền thua dữ
Ở trên đời chẳng chữ “công bình”.
Tả làm sao hết khổ cho minh
Ngài thấy vậy, động lòng thương xót
Cõi trần thế mấy ai thoát lọt
Nỗi tử, sanh khổ não bịnh, già…
Ngài liền xin với lịnh vua cha
Cho con được xuất gia giải thoát
Nghe lời xin lịnh vua ngơ ngác
Rằng: “Cha già chỉ có một con”
Nào đền đài, kiệu phụng, lầu son
Tước đế vị, sau con nối nghiệp
Và mỹ nữ, cung phi, thê thiếp
Các lâu đài hạp tiết bốn mùa…
Xuân sang, Đông Hạ mãn, Thu qua
Cho con ở, đờn ca giải trí…
Con còn muốn vật gì nhất quý
Cha hết lòng cũng phỉ phê cho.
Vợ con thì có đủ người phò
Con nên nghĩ xét so cho rõ?”
Ngài liền nói cạn lời phân tỏ:
“Con muốn vầy: Trẻ mãi chớ già!
Cùng ốm đau, chết chẳng lân la
Được giải thoát lìa xa cõi tục
Chẳng trìu mến cuộc đời nhục dục
Tránh hai đường sanh tử luân hồi”…
Lịnh vua cha nghe nói hỡi ôi
“Xin điều ấy làm sao phê được?
Cha nay cũng còn trong ngũ trược
Thì làm sao con được thanh bai?
Cõi hồng trần sanh tử xưa nay
Mà xin phú có ai phê được?
Vua sợ nỗi cho Ngài thoát vượt
Nên canh phòng nghiêm ngặt hơn xưa
Gặp thời may sắp có chuyển mưa
Trời u ám, mây mờ đen hắc.
Ngài lên cỡi mã long Kiền Trắc
Thừa đêm khuya lén trốn vào rừng
Lìa cha già, vợ đẹp, con cưng
Tìm đạo lý cứu cho trần thế.
Thấy tứ khổ chúng sanh rất tệ
Ngài phát nguyền để tế độ đời
Sống trong bầu vũ trụ đất trời
Nơi tất cả ai ai cũng có…
SANH: Trong bụng mẹ lọt ra khóc ó
Tiếng “Khổ a” khó khó cảnh đời!
Nhờ mọi người tất cả nơi nơi
Mạng sống chết giao cho người giữ
LÃO: Ngày một lớn tập lần ngôn ngữ…
Thì lần lần sắp tử đến già
Khổ thứ này nào có gì qua
Mắt mờ mịt dòm xa chẳng thấy.
Tai thì điếc, nhờ nương cây gậy
Gối run lia như bẫy mắc giò
Tóc bạc đầu, răng rụng, ốm o
Da bọc lấy xương cho đỡ tạm.
BỊNH: Bịnh đưa đến càng thêm rất thảm
Vì uống ăn chẳng đặng điều hòa
Bịnh căn này thân ấy phát ra
Thì đau khổ rên la nhức nhối.
Cơn bịnh hoạn không phương tránh nổi
Còn mang thêm tật nọ tật kia
Sự thúi hôi ai cũng xa lìa
Thân trằn trọc lăn qua lội lại.
Bịnh đủ chứng: cùi, phong, tê, bại
Bịnh suyễn ho, bịnh tại phổi gan
Bịnh nhức đầu, sổ mũi, trái, ban
Chẳng kể xiết muôn ngàn chứng bịnh…
TỬ: Rồi lần lượt thân này tịch tịnh
Kể từ đây đến lúc chia lìa
Đường tử sanh hai ngả phân chia
Kẻ ở lại, người về âm cảnh!
Xa cách biệt ngàn năm hiu quạnh
Cảnh giả trần hết thạnh rồi suy
Sống con người gẫm có ích gì?
Mà say đắm làm chi cho khổ!
Nên thuở trước Đức Ngài Phật Tổ
Có dạy truyền di giáo lời này:
Người chớ đeo vật chất mê say
Mà đi lạc đường ngay nẻo chánh.
Phải noi dấu theo đường Phật Thánh
Dứt nghiệp duyên xa lánh hồng trần
Tìm đạo vàng nương dựa tu thân
Đặng tìm xét kiếm phần ngọc báu.
Chớ cung điện, lâu đài, áo mão
Nó vốn là mộng ảo vô thường
Lại gây điều nghiệp báo oan ương!
Vì Đức Phật lòng thương bác ái,
Nên Ngài mới đem lời huấn dạy
Kẻo người đời cứ mãi trau dồi
Phải chìm đắm luân hồi biển nghiệp.
Nay trở gót mau tu cho kịp
Đồng chung cùng hội hiệp đi lên
Con đường tu Phật – Đạo đứng trên
Ta cần bước qua nền mới vững.
Niết-bàn cảnh thanh nhàn chứa đựng
Cho người đời hết nghiệp bước qua
Cảnh trường tồn, bất diệt có ta
Thì dứt hẳn Ta-bà kham khổ!
Thì quyết hẳn ra ngoài đau khổ!…
Đánh trống giộng chuông thức tỉnh đời
Cuộc trần giả tạm vốn trò chơi
Đeo theo chi mãi điều oan nghiệp
Đây lắm lòng thương tỏ hết lời.
Tứ Kệ Tĩnh Tâm
