QUYỂN HẠ
Bấy giờ, Bồ tát Di Lặc bạch Phật:
Hy hữu thay, Thế Tôn! Người thế gian tụ tập bàn tán mới có nhiều lỗi lầm xấu xa như thế, nên không có công đức hoà hợp. Lời bàn tán về thế gian chỉ tăng thêm các phiền não sẽ tạo sự hư dối ở trong thiện pháp này.
Bạch Thế Tôn, có bậc trí Bồ tát nào cầu công đức mà sau khi nghe tai hoạ của lời nói ở thế gian sẽ không thích sống một mình? Bạch Thế Tôn tại sao Bồ tát thích nói nhiều lại quán các hoạn nạn? Khi quán Bồ tát ưa chọn chân nghĩa về sau không hối tiếc?
Phật bảo Di Lặc:
Tại vì trong đó Bồ tát phải quán hai mươi hoạn nạn của việc ưa nói nhiều, hai mười pháp đó là gì? Này Di Lặc! Người ưa nói nhiều sẽ không có tâm cung kính. Vì đa văn nên ngã mạn, phóng dật, đối với ngữ ngôn tư duy sẽ nhiễm trước, sẽ mất bổn niệm, tự mình không có chánh niệm, việc làm sẽ mất oai nghi đúng đắn, không thể điều phục thân tâm, đi đến đâu thân sẽ không đoan chánh mất đi sự chịu đựng, thân tâm ương ngạnh khó có thể điều phục, xa lìa pháp chỉ quán, lời nói không biết thời, nói lời uế trược, tham ăn uống, không được thánh trí, các trời rồng không kính trọng. Người có biện tài thường khinh chê kẻ khác, về sau thường hối hận, không trụ trong chánh hạnh nên sơ xuất, không thể đoạn trừ các thói nghi ngờ, khi đi như Na Tra chỉ dạy theo danh tiếng, sẽ thuận các thú vui của dục, tâm thức theo dòng phỉ báng chánh pháp bởi không quán như thật, nên luôn phát sanh sự mong cầu, chỗ động thì không động, chỗ không động thì động, đáng được cúng dường thì lại không được, do tâm không điều phục bị người dắt dẫn, bởi không thấu suốt pháp giới, bị các phiền não lôi kéo là do không điều phục các căn. Này Di Lặc! Bồ tát ưa nói nhiều có hai mươi hoạn nạn như vậy, vì chỉ biết tin vào âm thanh mà không quán chánh nghĩa.
Khi ấy, Thế Tôn muốn nói lại nghĩa trên mà thuyết kệ:
Đa văn như say tâm bất kính
Bám vào ngôn ngữ thêm rối loạn
Quên mất chánh niệm không chánh trí
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Rất lơ là việc nội tư duy
Thân không an tỉnh tâm cũng vậy
Cử chỉ hành động thiếu oai nghi
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Quên mất ý tư duy chánh pháp
Tâm chỉ ương ngạnh không nhu hoà
Xa lìa thiền định và chánh quán
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Gần bậc tôn kính ý không kính
Thường ưa dùng lời nói đấu tranh
Nơi ở không yên, ý điên đảo
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Các chúng chư thiên không cung kính
Các rồng dạ xoa không nghĩ đến
Về sau không được các biện tài
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Bị các bậc trí thường quở trách
Những việc ấy thân cần chứng biết
Sống như vậy rỗng không, không lợi
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Người ngu khi chết sanh hối hận
Ta tự lừa mình nay nói gì?
Họ phải chấp nhận chịu các khổ
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Vội vàng giống như gió thổi cỏ
Tâm có các nghi không giải được
Ý không kiên cố chẳng thế định
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Giống như Na Tra ở hý trường
Nói các công đức, người khỏe mạnh
Khi ấy, họ cũng như Na Tra
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Tai nghe tiếng hay sanh tâm nhiễm
Họ thích âm thanh lìa chánh trí
Như có tư duy chẳng đúng lý
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Nịnh hót quanh co chẳng được gì
Luôn luôn gây lại sự đấu tranh
Đối với Thánh hạnh mãi xa lìa
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Hành động hữu vi, niệm yếu kém
Ai hỏi Thánh đức thường coi nhẹ
Giống như khỉ vượn tâm loạn động
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Người ấy ngu si bị người sai
Vì trí không có ý chánh định
Bị các phiền não theo hỗ trợ
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Mắt tai mũi họ luôn bị loạn
Lưỡi thân và ý cũng đảo điên
Tất cả các căn đều rối bời
Ưa nói nhiều hoạ hoạn như vậy.
Vô trí tuy cầu nhiều ngôn ngữ
Ý cầu các pháp không biết chán
Họ không lãnh thọ pháp hỷ lạc
Đối với nhất niệm tâm không thích
Vỏ thân cây mía không bền chắc
Nhưng trong ruột nó vị rất ngon
Không phải bỏ vỏ mà có vị
Vị ấy không rời thân cây mía
Như vỏ, nói nhiều đã như vậy
Như nhựa tư duy nghĩa cũng thế
Cho nên nói nhiều hay xa lìa
Tư duy chánh nghĩa, chớ phóng dật
Vị nghĩa vị pháp hơn mọi vị
Vị của giải thoát cũng vi diệu
Vị ấy tối thượng trong các vị
Sao bậc trí không sống một mình
Nói nhiều như vậy đã biết rồi
Nghĩa công đức tối thắng như thế
Nếu có bậc trí muốn học đạo
Thì đối chân nghĩa phải tư duy
Vậy nên xa lìa lời vô ích
Muốn cầu thắng nghĩa của Chơn như
Cần phải gần gũi pháp tối thắng
Nên trụ vào đó chứng thắng đạo
Khi ấy, Bồ tát Di Lặc bạch Phật:
Hy hữu thay! Thế Tôn mới khéo giảng thuyết tội lỗi của việc nói nhiều. Bạch Thế Tôn! Tư duy chánh nghĩa có công đức lớn. Bạch Thế Tôn! Nếu muốn cầu nghĩa vững chắc, Bồ tát muốn mang giáp, đeo trượng thì đối với lời hư dối không nên huân tập. Bạch Thế Tôn! Làm thế nào Bồ tát thích quán các lỗi của việc ngủ nghỉ? khi Bồ tát quán nên bỏ sự ngủ nghỉ, phát sanh tinh tấn không mệt mỏi. Sau khi Bồ tát Di Lặc nói, Phật bảo Bồ tát Di Lặc:
Này Di Lặc! Trong đó Bồ tát cần phải quán hai mươi lỗi lầm của việc ngủ nghĩ. Hai mươi lỗi lầm là những gì? Này Di Lặc! Bồ tát ưa việc ngủ nghỉ sẽ sanh làm biếng, thân thể nặng nề, làn da nhơ nhớp, thịt da rít nhám, các đại nhơ nhớp, oai đức mỏng dần, ăn uống không tiêu, thân thể sanh ghẻ chốc, nhiều biếng nhác, thêm lớn ngu si, trí huệ sút kém, hay mệt mỏi, sẽ hướng đến tối tăm, người không cung kính, bẩm chất ngu si, nhiều phiền não, tâm theo các sử, ở trong thiện pháp mà không sanh ham thích, làm cho tất cả bạch pháp giảm sút, thường đi trong sự sợ hãi thấy người tinh tấn thì huỷ nhục họ, đến chỗ đông người bị người khinh rẽ. Này Di Lặc! Bồ tát ưa ngủ nghỉ có hai mươi lỗi lầm như vậy. Khi Bồ tát quán chiếu pháp ấy thì sẽ phát sanh tinh tấn.
Khi ấy, Thế Tôn muốn nói lại nghĩa này nên đọc kệ:
Thân thể trì trệ không tịch định
Lười biếng thân hình không đoan chánh
Làn da nhơ uế không thanh tịnh
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Nước miếng nước mắt…phong hoàng ẩn
Có nhiều thứ ấy trong thân thể
Các giới rối loạn không quân bình.
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Họ ăn thức ăn không tiêu được
Thân thể thô kệch không sáng sủa
Âm thanh lời nói bị tắt nghẽn.
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Thân thể có nhiều các thứ ghẻ
Ngày đêm tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Thân thể phát sanh nhiều thứ khổ.
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Có nhiều biếng nhác lìa tinh tấn
Niềm vui càng xa, không có phần
Thường ngủ mê man không chánh ý
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Thường làm thêm lớn lưới ngu si
Hiểu biết điên đảo rất khó sữa
Không có chánh niệm, bị mất ý
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Họ có trí huệ rất yếu kém
Không thiền định các pháp giảm sút
Xa lìa trí tuệ và chánh trụ
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Tự biết mình lười không cần học
Thường bị phi nhơn đoạt oai đức
Ở nơi thanh vắng thường sợ hãi
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Luôn thường mông lung mất chánh niệm
Không thể an trú lúc đọc tụng
Chánh niệm đã nói thường quên mất
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Họ thường hổ trợ các phiền não
Thượng bị mê loạn tánh thô tháo
Về sau họ sanh tâm hối hận
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Có nhiều thiện nghiệp bị diệt mất
Khi nhớ xét lại sanh buồn hận
Tăng thêm các sử đất phiền não
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Không muốn mong cầu các thiện nghiệp
Đối với thiện pháp tâm không cầu
Họ luôn luôn làm việc phi pháp
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Tức là lìa xa đạo bồ đề
Tất cả công đức đều giảm sút
Bỏ mất chỗ sáng đến nơi tối
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Không có tâm vô uý sáng ngời
Họ thường không sanh niệm hoan hỷ
Bám vào ngủ nghỉ việc mông lung
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Họ tự biết mình là biếng nhác
Ghét người an trú sức tinh tấn
Nói là tinh tấn chẳng phải thiện
Ai ưa tuỳ thuận việc ngủ nghỉ
Bậc trí nếu thấy lỗi như thế
Ai sẽ vui mừng việc ngủ nghỉ
Chỉ sanh ngu si nhiều ràng buộc
Không thích chánh pháp diệt công đức
Bậc trí ai chẳng ưa tinh tấn
Hay diệt các khổ hết tối tăm
Vị lai đường ác đều đoạn tận
Được cam lồ gốc các niềm vui
Thế gian có được bao tài nghệ
Và xuất thế gian các quyền năng
Phát sanh tinh tấn không ngại khó
Bậc trí vì sao không tinh tấn?
Muốn trụ vào Bồ đề cao tột
Mọi người phải biết lỗi ngủ nghỉ
Tinh tấn không lười, không phóng dật.
Ta nhờ biết được pháp như vậy
Nên không phóng dật và sợ hãi
Phát khởi tâm tinh tấn thiền định
Bỏ các lỗi lầm lìa ngủ nghỉ
Gìn giữ Bồ đề và hạt giống.
Khi ấy, Bồ tát Di Lặc bạch Phật:
Bạch Thế Tôn! Như Lai đã vì các Bồ tát mà chỉ bày nhưng dù đã nghe các lỗi lầm của việc ngủ nghỉ nhiều như vậy, song Bồ tát không thể đoạn trừ, cũng không thể sanh tâm nhàm chán, thì bạch Thế Tôn! Bồ tát nào muốn học tín tâm và muốn thành tựu Vô Thượng Chánh Đẳng Giác mà còn sanh lười biếng, vì cầu thiện pháp nên đối với công đức nhiều như vậy, tuy đã nghe rồi nhưng không thể phát khởi hạnh tinh tấn. Vì mong viên mãn Bồ đề phần nên Như Lai đã khéo nói các lỗi của việc ngủ nghỉ nhiều, và mở bày các công đức của tinh tấn. Bạch Thế Tôn! Tại sao Bồ tát phải quán các lỗi của việc ưa tạo các nghiệp, và Bồ tát sau khi quán sẽ sống thiểu dục tri túc?
Phật bảo Di Lặc: -Bồ tát trong đó ưa tạo nghiệp nên quán hai mươi thứ tội lỗi. Hai mươi thứ lỗi là gì? Này Di Lặc! Đó là phàm Bồ tát ưa tạo các nghiệp thì sẽ ưa thích pháp thế gian tức ở trong tất cả các nghiệp thấp kém nhất. Đó là khinh chê người siêng năng đọc tụng, có người chuyên cần thiền định một mình cũng bị họ chế giễu, đến nỗi họ bị lưu chuyển trong sanh tử không cùng, về sau lại tạo nghiệp không dứt… Họ có lòng tin đối với các bậc trưởng thượng, nhưng không thể vì các vị ấy mà tạo phước điền, thường có tham dục ưa mến các vật, tâm vừa nghĩ việc ấy thì hết sức siêng năng, thường lo gia nghiệp, trái với thiện pháp của người, được ban cho giáo pháp mà không tuỳ thuận, có nhiều suy nghĩ, nhiễm trước các mùi vị, được việc tốt lành mà không ưa thích, thường tạo ác nghiệp gây hại lẫn nhau, hướng về các tri thức mới quen hay quen đã lâu thì thường nhớ việc ăn uống, thường thích biết việc hay dở phải trái của người khác, bàn luận thường ưa chống trái, các bậc phạm hạnh dạy bảo không lảnh thọ, thường nhìn lỗi người không thấy lỗi mình liền bị coi rẻ, hợp với lời bàn luận chơn chánh thường thì rất ít.
Này Di Lặc! Bồ tát nào ưa tạo các nghiệp sẽ có hai mươi thứ lỗi lầm như vậy.
Khi ấy Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa này nên nói kệ:
Thường trụ trong các nghiệp thấp hèn
Họ lìa xa các nghiệp cao đẹp
Trong giáo pháp này không rộng rãi
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Các Tỳ kheo ưa thích đọc tụng
Bị họ khinh chê, không ngưỡng mộ
Người tu thiền định lìa bỏ họ
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Với nghiệp sanh tử thường siêng năng
Xa chốn giải thoát trụ trói buộc
Thọ nhận thức ăn không thanh tịnh
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Luôn luôn hướng đến các nghiệp ấy
Nhận được vật gì cũng vui mừng
Thường siêng mong muốn nhận các vật
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy.
Mến chuộng bạn bè có cùng hạnh
Tạp hạnh gần nhau nhiễm lẫn nhau
Giống như chim bị nhốt trong lòng
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Luôn luôn lo lắng các gia nghiệp
Tâm ý ưu sầu ít khi vui
Có nói điều gì người chẳng nghe
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Dạy cho đạo đức không tuỳ thuận
Dù thuận giáo pháp nhưng chẳng thọ
Có giới hạnh nhưng không trọn vẹn
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Thường luôn ưu sầu tâm không an
Với nghiệp thế tục tâm cần mẫn
Trí huệ tịch tịnh họ chẳng màng
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Họ thường có rất nhiều sự nghiệp
Họ bị buộc chặt đủ các vị
Ở nơi nào cũng không biết đủ
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Thường vui thích ở chốn đông người
Người trí không thích nói với họ
Thích nơi tạp nhạp giống như lừa
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Tâm thường sân hận không nhu thuận
Thêm lớn các nghiệp mãi không cùng
Họ bị ái nhiễm buộc chặt cứng
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Họ không nương tựa bậc tôn trưởng
Nương tựa người đời giúp lẫn nhau
Thấy người giữ giới thì phỉ báng
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Ngày đêm luôn nhớ đến các việc
Ăn uống y phục và ngọa cụ
Chẳng muốn nghe công đức xuất gia
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Thích hỏi nghiệp công đức thế gian
Nghe việc kinh doanh họ phấn khởi
Siêng tu thắng đức họ không thích
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Say mê kinh doanh cùng bè bạn
Dùng thế lực mình trấn áp người
Những ác nghiệp ấy họ đều làm
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Luôn luôn ưa thích xét lỗi người
Lỗi của chính mình không tự biết
Thấy người có đức thường trêu chọc
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Đến đâu cũng bị người khinh chê
Người đến thỉnh pháp: Xin giảng thuyết
Trí không hiểu thấu, không phương tiện
Kinh doanh sự nghiệp có lỗi ấy
Các lỗi như vậy nên quán kỷ
Có các Bồ tát thích nghiệp này
Cần phải tu nghiệp tối thắng ấy
Tạo tác các nghiệp đều chẳng mất
Xả bỏ ngàn tiền lấy một tiền
Người có trí cần phải quở trách
Người như vậy bị người khinh chê
Vì ưa tạo nghiệp thấp hèn ấy
Cho nên người trí có phương tiện
Đã vứt bỏ đi nghiệp thấp hèn
Thì nên tu tập nghiệp cao thượng
Nên biết được tất cả Phật khen
Khi ấy, Bồ tát Di Lặc bạch Phật:
Bạch Thế Tôn! Các Bồ tát kia trí tuệ thấp kém, tâm ý hẹp hòi, Đức Chánh Đẳng nhọc công nhưng họ bỏ pháp tối thắng mà tạo các tiểu nghiệp. Phật bảo:
Này Di Lặc! Ta nay bảo ông, Ta nay chỉ dạy ông: Vì các Bồ tát kia không nương vào giáo pháp của Phật xuất gia, nên không thể diệt độ, không thiền định, không đọc tụng, không mong cầu đa văn.
Lại nữa, Di Lặc! Các Như Lai đã dạy: Diệt hết trí hành tạo dựng trí trí, nhờ sự chuyên cần đầy đủ nên mới có thể hiểu rõ, không thể đem nghiệp (trí) thế tục đo lường, mà biết được. Vì đây chẳng phải người thường ham thích nghe việc lưu chuyển trong sanh tử, như là: việc đo lường tạo tác của thế gian, việc mua bán của cải ở thế gian, những việc đó Bồ tát không được ham thích.
Di Lặc! Giả sử đo lường sự chuyên cần của Bồ tát tạo dựng tháp bằng bảy báu đầy đủ cả ba ngàn đại thiên thế giới này, cũng không thể làm cho ta hân hoan, chẳng phải cúng dường ta, chẳng phải thừa sự ta.
Này Di Lặc! Nhưng nếu có Bồ tát thọ trì đọc tụng thậm chí một bài kệ bốn câu tương ưng cùng với trí tuệ độ thì người đó làm cho ta hân hoan là cúng dường ta và thừa sự ta. Vì sao vậy? Di Lặc! Vì Đa văn vậy, sự giác ngộ của các đức Như Lai không chấp trước các vật.
Này Di Lặc! Nếu có Bồ tát nào chuyên cần trong sự nghiệp kinh doanh, đối với việc chuyên cần đọc tụng của Bồ tát, mà làm não loạn, dẫn đến việc tu tập sự nghiệp của các Bồ tát (đọc tụng) có nhiều chướng ngại tội lỗi, thì không tích được phước đức. Vì sao? Vì ba loại phước thù thắng đều do trí phát sanh. Vì thế cho nên Bồ tát chuyên cần trong sự nghiệp kinh doanh, đối với các Bồ tát chuyên cần đọc tụng không nên làm chướng ngại. Di Lặc! Ví như người kinh doanh sự nghiệp đầy khắp trong Diêm Phù Đề số ấy vô lượng, đối với một Bồ tát chuyên cần tụng niệm thì nên cung cấp phụng sự. Ví như các Bồ tát chuyên cần tụng niệm đầy khắp trong cõi Diêm Phù Đề thì cần phải cung cấp cho một vị thiền định. ta nói rằng những Bồ tát ấy khéo cung cấp. Người ấy đã tích tụ vô lượng phước. Vì sao? Vì đó là cái được hơn hết, nghĩa là tương ưng với trí tuệ đệ nhất nghĩa, sự chứng biết không có gì trên nữa, nên là tối thượng, tối thắng, tối cao trong tất cả thế gian.
Này Di Lặc! Vì thế cho nên muốn được thiền định và tinh tấn thì cần phải tu tập trí nghiệp và cầu sanh trụ xứ bát nhã.
Khi ấy, Bồ tát Di Lặc bạch Phật:
Bạch Thế Tôn! Ngài đã vì các Bồ tát nói các hoạ hoạn của việc ưa lời nói thế gian, ưa nói nhiều, ưa ngủ nghỉ và các hoạ hoạn của việc ưa tạo nhiều nghiệp.
Bạch Thế Tôn! Tại sao Bồ tát phải quán việc ưa hý luận, như pháp đã quán sẽ hướng đến hạnh tịch tịnh?
Phật bảo Di Lặc:
Lời của người hý luận nói có hai mươi điều lầm lỗi cần phải quán sát. Nếu nói rộng ra thì có vô biên, hai mươi điều đó là gì?
Này Di Lặc! Bồ tát nhiều hý luận thấy trong giáo pháp nhiều hạnh không thích, đối với Nhẫn nhục thì lại giảm sút, huân tập sân hận, thiện căn chưa sanh không làm phát sanh, thiện căn đã sanh làm cho giảm sút, sẽ có tranh đấu oán hờn, sẽ bị đoản mạng, không đoan chánh, nói năng không trôi chảy, nghe người khác dạy giáo pháp tâm không an trụ, kinh pháp sắp giảng thuyết thì không nhớ, các thiện tri thức đều lìa xa, mau chóng hoà hợp với ác tri thức, sẽ vào đường khổ, trong mọi lúc đều nghe lời không vui, sanh ở nơi nào thường rơi vào lưới nghi, gần gũi tám nạn, trong pháp bạch tịnh mong cầu học hỏi có nhiều chướng ngại. Này Di Lặc! Ta vì các Bồ tát nhiều hý luận mà lược nói hai mươi lỗi lầm như vậy.
Khi ấy, Thế Tôn muốn tuyên lại nghĩa này, nên nói kệ:
Hiện pháp khổ sở tâm không vui
Xa lìa Nhẫn nhục giúp sân hận
Oan gia của họ đều hoan hỷ
Người hành hý luận có họa này
Làm cho ác ma thêm vui vẻ
Quyến thuộc nhà ma cũng vui theo
Được bao điều thiện đều xả bỏ,
Người hành hý luận có họa này.
Mong muốn tạo dựng các hạnh lành
Họ vì phóng dật nên không trụ
Hướng đến nẽo ác vì phóng dật
Người hành hý luận có họa này.
Vì không tin nên tâm khó phục
Sanh nhà hạ tiện thường bị khinh
Lưỡi của họ luôn bị nói lắp
Người hành hý luận có họa này.
Nói pháp cho người tâm không trụ
Cho nên pháp ấy bị quên mất
Các thiện tri thức đều bỏ họ
Người hành hý luận có họa này.
Thường hòa hiệp với các nghiệp ác
Ở trong các thừa rất khó tịnh
Nghe nói pháp ý không vui vẻ
Người hành hý luận có họa này.
Đối với các thiện nhiều chướng ngại
Ở trong các hạnh nhiều oán hờn
Khi họ siêng năng, nhiều chướng ngại
Người hành hý luận có họa này
Các hoạ như vậy bậc trí biết
Tất cả hý luận nên xả bỏ
Người hành hý luận khó đắc đạo
Vì thế không nên trụ hý luận
Hãy mau tránh xa nhiều do tuần
Chỗ có hý luận và tranh đấu
Ta nay không thể ở một mình
Chỗ có phiền não dù khoảnh khắc
Ta muốn xuất gia cầu lợi đức
Chớ gây tranh luận sanh ác tâm
Không có ruộng vườn và buôn bán
Thì vì việc gì sanh đấu tranh?
Không có nhà cửa các của cải
Vợ và con cùng các nô tỳ
Không có nô bộc được tự tại
Đã xuất gia rồi chớ đấu tranh
Đã khoác trên mình chiếc ca sa
Đã ấn khả gọi là Tịch tịnh
Các ông đầy đủ công đức ấy
Xả việc hý luận sẽ sanh nhẫn
Tâm như rắn độc như La sát
Sẽ sanh địa ngục, quỷ, súc sanh
Người hành hý luận dễ vào đó
Giải thoát việc ấy sanh tinh tấn
Có các khổ não hại, trói buộc
Oán thù quở trách trói đánh đập…
Cùng nhau tụ tập rồi tranh luận
Ở thế gian này đều như vậy
Nếu có hoà hiệp oán khó sanh
Người sống hòa hiệp thêm danh tiếng
Người sống hòa hiệp được yêu mến
Sao người có trí không hòa hiệp
Tìm lỗi lầm người không dễ được
Quyến thuộc không từng phá hoại nhau
Bạn bè của họ không ly tán
Lìa hý luận thuận theo lời dạy
Trong xe an lạc sẽ được tịnh
Được giải thoát hoàn toàn nghiệp chướng
Hàng phục ma và cả ma quân
Bị người phỉ báng nên sanh nhẫn
Nếu hý luận thì nhiều họa hoạn
Người không hý luận đức khó lường
Ta đã chỉ dạy rõ như vậy
Muốn giác ngộ phải sanh tâm nhẫn.
Khi ấy Bồ tát Di Lặc bạch Phật:
Hy hữu thay, bạch Thế Tôn! Chỉ có Như Lai mới nói ra các phiền não này. Bạch Thế Tôn! Có Bồ tát nào nghe việc phát giác các phiền não như vậy mà sanh sự nhàm chán chăng? Ở trong hạnh phiền não có đoạn trừ chăng?
Phật bảo Bồ tát Di Lặc:
– Này Di Lặc! Ở đời vị lai năm trăm năm sau, sẽ có ít người hành Bồ tát thừa dứt sạch hạnh phiền não, nhiều người có tâm ương ngạnh, không kính trọng, ngã mạn, tự cao tạo các sự phân biệt không thể tu tập. Cho nên ma ba tuần hiện hình làm Tỳ kheo đi đến trước mặt họ phá hoại, nói như vầy:
Các kinh này là văn chương của người khác chẳng phải lời của Như Lai nói. Vì sao vậy?
-Vì kinh này chỉ nói các công đức mà không nói “bỉ, thử”. Nhưng đối với đồ chúng kia bị phá rồi, thì đối với lời nói của Như Lai trong các kinh họ sẽ sanh nghi ngờ, và phát sanh sự tranh cãi, không chịu thọ trì, không nói cho người, cũng không tu tập. Nhưng bọn họ là người ngu si không biết như vậy mà còn cho rằng: “Đây là quả báo của các nghiệp, chúng ta sẽ không thể chứng công đức như vậy”.
Khi ấy, Bồ tát Di Lặc bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Như Lai khen ngợi đức A Di Đà Như Lai phát mười loại tâm; trong đó đều tuỳ tâm niệm của chúng sanh mà phát khởi, như ai có niệm muốn sanh về cõi kia thì liền được sanh về cõi ấy.
Bạch Thế Tôn! Mười loại tâm sanh về cõi kia là gì?
Phật bảo Di Lặc: Những người phát tâm chẳng phải người thiếu trí, mà họ phát tâm là vì việc lớn. Nếu ai muốn sanh về thế giới A Di Đà thì vì tất cả chúng sanh mà phát tâm từ bi, không sanh sân hận, thì sẽ sanh về thế giới của Phật A Di Đà Như Lai. Vì tất cả chúng sanh, sanh tâm từ bi nên sanh về cõi kia lìa các sự sát hại thọ trì chánh pháp. Do phát tâm này nên sanh về cõi ấy.
Do phát tâm bỏ thân mạng, không chấp trước tất cả các pháp nên về cõi kia, phát tâm nhẫn nhục sâu xa, thực hành tín thanh tịnh. Nhờ phát tâm này nên sanh về cõi ấy, không nhiễm danh tiếng lợi dưỡng, được nhất thiết trí quý báu. Do phát tâm nầy nên sanh về cõi kia, được tất cả chúng sanh sanh lòng quý kính, do phát tâm không quên mất nên sanh về cõi kia, không kinh, không sợ, không thích lời nói phàm tục. Do phát tâm này nên sanh về cõi kia, nhập vào Bồ đề phần trồng các căn lành. Do phát tâm này nên sanh về cõi kia, nhưng không lìa niệm Phật. Do phát tâm này nên sanh về cõi kia, xa lìa các tướng.
Này Di Lặc! Đó là mười loại phát tâm, nếu Bồ tát nào phát một niệm đầy đủ các tâm ấy thì sẽ vãng sanh trong thế giới của Phật A Di Đà. Nếu không được sanh thì không có điều ấy.
Bấy giờ, Trưởng lão A Nan bạch Phật:
– Hy hữu thay, bạch Thế Tôn! Như Lai nói pháp bổn này là để thức tỉnh các Bồ tát.
Khi ấy, Thế Tôn khen ngợi trưỡng lão A Nan:
Hay thay! Hay thay! Này A Nan! Cho nên Bồ tát hiểu biết bổn pháp này thì phải thọ trì như vậy.
Khi Phật nói kinh này, Bồ tát Di Lặc và trưởng lão A Nan vui mừng hớn hở. Sáu mươi vị hành Bồ tát thừa và các thiện nam tử… Tất cả đều dứt hết nghiệp chướng, hoan hỷ phụng hành đảnh lễ lui ra.
