Sa Di Thập Giới Nghi Tắc
Phật Thuyết Sa Di Thập Giới Nghi Tắc Kinh
Tống Thi Hộ dịch
Bản Việt dịch của Thích Nguyên Chơn
***
Đảnh lễ Nhất thiết trí,
Diệu pháp và Thánh chúng
Lược thuyết hạnh sa-di
Giúp phát tâm xuất gia
Nơi giáo pháp Thích-ca
Giữ vững các cấm giới
Trì giới như hộ thân
Giữ chặt chớ để phạm!
Đêm ngủ sáng dậy sớm
Súc miệng và đánh răng
Tụng niệm đến trời sáng
Đảnh lễ Chánh Đẳng Giác.
Con đến bên phòng thầy
Trước gõ nhẹ cánh cửa
Vào rồi liền thưa hỏi
Thân thể an ổn chăng?
Sau khi hành như thế
Lại dâng hương và hoa
Lòng cung kính cúng dường.
Sáng sớm nên quán nước
Trưa, chiều cũng như vậy
Trong bát, thau, bồn chậu
Bao nhiêu trùng lớn nhỏ
Chuyên tâm quán thấy rõ
Dùng đãy lọc thật sạch
Nhìn kĩ rồi mới dùng.
Ăn uống khởi lòng từ
Chớ hại sinh vật nhỏ
Dù loài nương cây cỏ,
Trong phân bò trét đàn.
Khi thọ dụng như thế
Bảo vệ các chúng sanh
Dù những nơi nằm ngồi
Hay trong phân, ruộng đất
Mỗi mỗi nên xem kĩ
Đó là hạnh xuất gia.
Phụng sự thầy mọi việc
Rửa bát cho sạch sẽ
Theo ba thời hành lễ
Chắp tay hướng về thầy
Hỏi thầy muốn dùng gì?
Thọ thực trị bệnh đói
Như thế khi thọ thực
Dùng nước đã lọc kia
Rửa sạch đôi bàn tay
Rồi im lặng thọ thực.
Thọ thực rồi tụng kệ
Hồi hướng đến tín thí
Như thuyết mà thực hành
Tăng trưởng hạnh chánh niệm.
Tin hiểu giới thanh tịnh
Y pháp mà tu trì
Chánh quán tự tương ưng
Xuất gia tâm an lạc.
Trì giới nên nhất tâm
Những người phạm giới pháp
Người thấy, lòng khinh chê
Cả hai đều phạm tội.
Trì giới hay phá giới
Cho đến người bị bệnh
Thuyết pháp không hợp cơ
Người nghe không tôn trọng
Khi chết chịu khổ lớn.
Nếu dùng các thuốc độc
Hoặc trì các chú pháp
Khiến người phải mạng chung,
Lại dùng mọi phương cách
Để giết hại chúng sinh
Đều là nhân phá giới
Mãi chìm ba đường ác
Địa ngục, quỉ, súc sanh
Thứ lớp chịu tội báo.
Cho đến các vị trời
Nếu giết hại chúng sanh
Sẽ rơi vào đường ác
Chịu các quả báo khổ.
Nếu có người xuất gia
Phát động thân miệng ý
Ngộ sát loài trùng kiến
Sẽ bị ba tội nặng
Tương ưng với ba nghiệp.
Nếu dùng gậy, nắm đấm
Đất đá và gạch ngói
Đánh, ném loài hữu tình
Lạc đà, lừa, cầm thú
Cũng mang tội phá giới.
Nếu cưỡi trên các loài
Lừa, ngựa, voi, lạc đà
Đánh đập bức ép chúng
Cũng phạm tội phá giới.
Nếu là người xuất gia
Thì không được trộm cắp
Tự trộm, bảo người trộm
Được các loại tài vật
Dù chỉ một phần tư
Ca-lí-sa-ba-noa[1]
Cũng là nhân phá giới
Mà tạo thành tội nặng.
Như trộm lấy các loại
Thức ăn uống, gạo thóc
Hoa quả, các loại cây
Sanh từ đất hay nước
Hoặc trộm lấy thuế quan
Hoặc lén qua quan ải
Hoặc trộm của những loài
Hai chân hay nhiều chân.
Hoặc là người xuất gia
Đã thọ dụng đầy đủ
Lại tham trộm tài vật
Cũng đều bị tội nặng.
Nếu y bát của mình
Dù bị giặc cướp mất
Không được cưỡng đoạt lại
Nên thuyết pháp giáo hoá
Hoặc dùng tiền chuộc lại
Nếu cũng không chấp nhận
Thì tuỳ thuận ý họ
Đó là tâm xuất gia
Chẳng động tội ba nghiệp
Giới tánh tự thành tựu.
Nếu là người xuất gia
Không được hành dâm dục
Nam nữ và hoàng môn
Tự đến thương mến nhau
Ngu mê khởi ái trước
Thì phạm tội căn bản.
Nếu cố ý hành dâm
Như rắn và thuốc độc
Làm tổn thương thân mạng
Chịu khổ địa ngục lớn
Chướng ngại quả Niết-bàn
Không thể vượt sanh tử.
Chánh Giác chẳng phải thế
Thân chưa từng phạm giới
Giữ giới được lợi lớn.
Là một người xuất gia
Thì không được nói dối
Nếu nói thấy chư thiên
Cùng nói chuyện với mình,
Lại nói đã từng đến
Nơi ở của đại nhân,
Cho đến càn-thát-bà
Làm bạn rồng, dạ-xoa
Đến ma-hầu-la-già
Tì-xá, khẩn-na-la
Và quỉ bát-lí-đa
Cùng nói chuyện với chúng
Thảy đều là nói dối.
Hoặc nói được năm thông
Chánh đạo và bốn quả
Thông suốt pháp sâu xa,
Chưa được nói đã được
Lời nói dối như thế
Mãi chìm vào đường ác.
Là một người xuất gia
Không nên nói hai chiều
Li gián bạn bè người
Và nói lời thô ác
Thêu dệt đúng thành sai
Dẫu bị người mắng chửi
Chớ cùng họ phân trần
Dùng nhiều lời cãi nhau
Mỗi mỗi nên nhẫn chịu.
Nếu họ không y hạnh
Thì bị tội phạm giới
Người trí vẫn giữ gìn
Xa lìa lỗi thân miệng.
Các loại rượu gạo nếp…
Hay làm say mọi người
Không được cố ý uống.
Các loại rượu mía, hoa
Bồ đào và quả hạt…
Hay làm say mọi người
Không được cố ý uống.
Tự uống, bảo người uống
Mê loạn mất chánh niệm
Tăng trưởng tâm buông lung
Người uống mang tội nặng.
Vì vậy Thế Tôn dạy:
Nếu uống rượu hoa quả
Dù chỉ một giọt thôi
Cũng tăng trưởng tội lỗi.
Hát múa và ca nhạc
Nếu cố đến xem nghe
Thì phạm vào tội nặng.
Dùng dầu thơm xoa thân
Dùng Chiên-đàn, Uất kim
Và các vòng hoa đẹp
Vàng bạc cùng châu báu
Trang sức khắp thân thể
Đều mang tội phạm giới.
Hoặc vẽ mày, vẽ mắt
Khiến trở nên xinh đẹp
Cũng mang tội phạm giới.
Giường ghế dùng nằm ngồi
Chiều cao bằng một trửu[2]
Lại không được trang hoàng
Cũng không quá cao rộng
Để buông thân, trái hạnh
Mà bị tội phạm giới.
Phật dạy hàng xuất gia
Nên lìa xa lầm lỗi.
Còn như việc thọ thực
Thì không được quá Ngọ
Sáng sớm đến trước Ngọ
Là thời gian thọ thực
Nếu ăn uống phi thời
Phật nói phạm tội nặng.
Nếu có tì-kheo bệnh
Trị bệnh cứu thân này
Cho phép ăn sau Ngọ,
Không bệnh ăn phi thời
Thì bị tội phạm giới.
Hễ là người xuất gia
Không được giữ vàng bạc
Thọ nhận khởi lòng tham
Mà bị tội phạm giới.
Nếu có những tín thí
Cúng dường Phật, pháp, tăng
Vì họ tạo phước lợi
Thì cho phép thọ dụng.
Lại chẳng nên tham đắm
Những vật dụng vui chơi
Nếu khởi tâm tham đắm
Thì chúng nên tẫn xuất.
Tất cả trò đùa giỡn
Sa-di không được làm
Nếu làm sẽ phạm tội.
Những lúc sắp muốn ngáp
Nên dùng tay che miệng
Không vậy, sẽ phạm tội.
Thấy Thượng tọa hắt hơi
Nên thăm hỏi, đảnh lễ.
Tân học mà hắt hơi
Thượng tọa nên chú nguyện:
“Trường thọ, thân không bệnh!”.
Sa-di đứng trước thầy
Quyết không được khạc nhổ,
Cũng không được xỉa răng,
Không được ngồi đối diện
Và kinh hành trước thầy.
Phải như pháp tôn trọng
Bậc tuổi cao đức dày.
Khi đến nhà vệ sinh
Nếu là người tới sau
Nên nói khẽ cảnh báo.
Nước đã lọc vô trùng
Khi thêm vào tịnh bình
Tay sạch khoan thai rót
Không mất hạnh xuất gia.
Giường, tòa thầy ngồi nằm
Dùng nệm sạch trải lót.
Tất cả giường, ghế… ấy
Sa-di không được ngồi.
Nếu thầy đã viên tịch
Nên nương tăng thanh tịnh
Bậc hiểu rõ luật nghi
Vâng theo mà hầu hạ.
Chớ nương theo tăng khác
Trái phạm sẽ bị tội.
Nếu tì-kheo ra ngoài
Vì cầu duyên sự gì
Trong năm ngày phải về
Được lợi, đồng chia chúng,
Chúng được lợi cũng vậy
Chia người ngoài trở về.
Nếu đi quá năm ngày
Cả hai đều không chia.
Sa-di đại tiểu tiện
Nên hỏi đất Phật, tăng
Không nên đi lẫn lộn
Nên theo khu vực mình.
Hễ làm những việc gì
Chắp tay thưa hỏi thầy
Thực hành đúng như vậy
Không mất đi chánh hạnh.
Chiều tối lễ tháp Phật
Sau đó vấn an thầy
Rửa sạch chân của thầy
Xong việc tâm kính cẩn
Lắng nghe điều cần thiết.
Đầu đêm và cuối đêm
Trì tụng chớ nên dừng
Nữa đêm khi ngủ nghỉ
Như dáng sư tử nằm.
Tất cả pháp được dạy
Một lòng hành trì theo
Huân hạt giống Thánh hiền
Phiền não tự tiêu diệt
Chóng thành Vô thượng giác.
*
Chú thích:
[1] Ca-lí-sa-ba-noa[1]: Một đơn vị đồng tiền vàng tương đương với 20 hoặc 16 ma-sái. Một ma-sái là một hạt vàng lớn bằng hạt ngô đồng giá trị bằng 80 bối xỉ.
[2] Một trửu: Một khuỷu tay, đơn vị đo chiều dài thời xưa.
