Kinh Làm Con Năm Người Mẹ
Ngũ Mẫu Tử Kinh
Ngô Chi Khiêm dịch
Bản Việt dịch của Thích Tâm Nhãn
***
Xưa có một vị A-la-hán sống trong núi phụng hành đạo nghiệp. Có một đứa bé vừa mới bảy tuổi, rất thích đạo pháp nên từ bỏ mẹ xuất gia làm Sa-di theo vị Sa-môn sống ở trong núi. Sa-di được học đạo và giúp đỡ thầy mọi việc cần dùng, tụng kinh hành đạo không giải đãi. Đến năm tám tuổi Sa-di đắc tuệ nhãn nhìn thấy xa vô cực, tai nghe tiếng rõ, thấu triệt khắp cả đất trời. Hành động thiện ác chỗ nào cũng nghe biết, thân có khả năng bay đi tự tại, tự mình hóa phép phân thân không điều gì là không làm được. Tự biết túc mạng của mình, người và các loài động vật côn trùng từ đâu sanh đến. Tự biết rõ mọi con đường thiện ác đã trải qua. Sa-di biết túc mạng đời trước của mình làm con của năm người mẹ liền tự cười. Thầy hỏi vì sao con cười?
Sa-di đáp rằng: “Con cười không có gì cả.”
Thầy nói: “Trong núi này không có ca xướng kỷ nhạc, vậy con cười ta chăng?”
Sa-di thưa: Dạ,
Con không dám cười Thầy, con chỉ tự cười thôi. Con nhớ đời trước làm con của năm người mẹ, các bà mẹ đều vì con ngày đêm khóc lóc cảm thương sầu não không nguôi, thường nhớ nghĩ con mà ưu tư không thể nào quên được. Con nhớ một thân đã làm buồn khổ năm nhà. Vì vậy con cười, đâu dám cười thầy.
Khi làm con của người mẹ thứ nhất, gần đó cũng có người sanh ra cùng ngày với con, sau ngày đó con chết. Con của người ta vui chơi chạy nhảy, mẹ con thấy thương xót nhớ nghĩ: “Con tôi còn sống cũng sẽ vui chơi chạy nhảy như vậy”. Bà nhớ nghĩ thương con ưu sầu lệ rơi như mưa.
Khi làm con của người mẹ thứ hai. Con mạng yểu chết sớm. Mẹ con thấy người ta cho con bú mà bi ai nước mắt ràn rụa than thở nhớ con.
Khi làm con của người mẹ thứ ba. Năm con được mười tuổi lại chết yểu. Đến bữa ăn, mẹ con bi ai thầm khóc nghĩ: “Con tôi mà còn sống thì nó sẽ cùng tôi ăn cơm. Nay nó đã chết rồi để tôi phải ăn một mình”.
Bà thương nhớ con nghẹn ngào khóc nức nở.
Khi làm con của người mẹ thứ tư. Con bạc mệnh chết sớm. Chúng bạn con có vợ, mẹ con thấy nhớ nghĩ: “Nếu con còn sống bà cũng sẽ cưới vợ cho con”. Bà than khóc: “Tôi đâu có phụ trời mà sao trời lại giết con tôi”.
Khi làm con của người mẹ thứ năm. Con vừa được bảy tuổi vui thích đạo, nên bỏ mẹ lìa gia đình theo thầy vào núi cầu đạo và đắc quả A-la-hán. Mẹ con ngày ngày khóc than: “Tôi chỉ có một đứa con, nó đã theo thầy học đạo. Tôi không biết nó ở chỗ nào đói no lạnh nóng sống chết ra sao, tôi không gặp nó được”. Bà thương nhớ con mà khóc thảm sầu.
Năm người mẹ nầy thương yêu con. Mỗi người đều khóc lóc than rằng: “Con tôi mất rồi không bao giờ gặp nó được nữa!” Cứ than như vậy mà khóc mãi không dứt. Con một thân một vía di chuyển cùng khắp, lần lượt làm con, cho năm người mẹ. Năm người này vì nhớ nghĩ thương con, nghi hoặc cố chấp nên khiến sinh ra đau khổ khóc lóc điên cuồng. Nay con dục vọng đã hết, vì vậy con cười. Con nghĩ ở thế gian, người ta không biết chết sẽ có chỗ đầu thai, sống cùng nhau nói chết là hết. Phàm người nào khéo biết chết có chỗ đến, nên sống làm thiện thì tự hưởng phước ấy. Làm ác thì tự chịu lấy sự tai ương, không ai thoát khỏi họa phước. Ở đời khi còn sống đều làm những nghiệp ác, không điều gì sợ sệt từ nan. Sau khi chết đọa trong địa ngục lớn chịu nhiều thống khổ, sau ăn năn không kịp. Con nhàm chán thế gian cố từ bỏ cha mẹ vào núi tinh tấn cầu đạo. Nay con thấy súc sanh, ngạ quĩ trong địa ngục chịu nhiều thống khổ sợ hãi. Con nhờ ân Phật được nghe kinh pháp. Ngày đêm con nhớ thương năm người mẹ không có khả năng tự mình giải thoát. Con đã đạt được sở nguyện không còn ưu não. Con nghĩ người thế gian lần lượt tương sanh cùng vui cười trong luân hồi không có ngày chấm dứt. Thân này dù trả về cho cát bụi, thần thức vẫn còn hoạt động tùy theo thiện ác không tự cứu mình được. Con được giải thoát vì đã xa lìa tham dục, đoạn tận gốc rễ ái dục. Con không trở lại với sanh tử, con buồn cho mọi người thân đã đoạn mà không chịu gieo trồng đạo nghiệp tối lạc Niết-bàn phải chịu nhiều đau khổ triền miên.
Sa-di nói với thầy rồi liền bay đi.
