Kinh Nhập Lăng Già
Nguyên Ngụy Bồ Đề Lưu Chi dịch
Bản Việt dịch của Tuệ Khai
***
Quyển Thứ Nhất
Phẩm Thứ Nhất: Thỉnh Phật
Quy mạng Ðại Trí Hải Tỳ Lô Giá Na Phật!
Tôi nghe như vầy, một thuở đức Thế Tôn trụ trong thành Lăng Già trên đỉnh núi Ma La Gia bên bờ biển lớn, núi đó tạo thành bằng đủ thứ tính báu, các báu xen lẫn, ánh sáng rực rỡ như trăm ngàn mặt trời soi sáng núi vàng. Lại có vô lượng vườn hoa, cây thơm đều là rừng hương báu, gió nhẹ thổi qua, lay cành động lá làm trăm ngàn diệu hương nhất thời lan tỏa, trăm ngàn diệu âm nhất thời phát ra. Núi cao lớp lớp quanh co, nơi nơi đều có tiên đường, linh thất, khám thờ, hang động do vô số những báu tạo thành, trong ngoài sáng trưng mà ánh sáng mặt trời mặt trăng đều phải mờ nhạt. Nơi đây chính là chỗ thuở xưa chư tiên, thánh hiền tư duy pháp như thật đắc đạo. Ðức Phật đã cùng với đại Tỳ kheo tăng và chúng Ðại Bồ tát mà các vị đều từ đủ thứ cõi Phật phương khác đều đến tập hội nơi đây. Các vị Bồ tát này đầy đủ vô lượng lực tự tại tam muội thần thông, phấn tấn du hóa, năm pháp tự tính, hai thứ vô ngã rốt ráo thông đạt mà Ðại Bồ tát Ðại Tuệ làm thượng thủ. Tay của tất cả chư Phật đều quán đỉnh Bồ tát ấy mà trao ngôi vị Phật, tự tâm là cảnh, giỏi giải ý nghĩa ấy, đủ thứ chúng sinh, đủ thứ tâm sắc, tùy theo đủ thứ tâm, đủ thứ niệm khác với vô lượng pháp môn độ nên tùy việc ứng độ, tùy việc ứng thấy mà vì họ thị hiện khắp.
Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn nói pháp ở cung vua rồng trong biển lớn đã mãn bảy ngày, rồi đi đến bờ phía Nam. Có vô lượng na do tha Ðế Thích, Phạm Vương, Thiên Vương, các vua rồng.v.v… vô biên đại chúng đều tùy tùng hướng về bờ Nam của biển. Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn từ xa quan sát thành Lăng Già trên núi Ma La Gia mà quang nhan thư thái như lay động núi vàng, vui vẻ mĩm cười mà nói rằng:
– Chư Phật Ứng Chánh Biến Tri đời quá khứ đã ở trong thành Lăng Già trên đỉnh núi Ma La Gia kia, nói lên “Tự nội thân thánh trí chứng pháp”, lìa khỏi tất cả tà kiến giác quán, chẳng phải cảnh giới tu hành của các ngoại đạo, Thanh Văn, Bích Chi Phật.v.v… Ta cũng nên ở trong thành Lăng Già trên núi Ma La Gia kia mà vì vua dạ xoa La Bà Na thượng thủ nói lên pháp này.
Lúc bấy giờ, vua dạ xoa La Ba Na nhờ thần lực của đức Phật nên nghe tiếng của đức Như Lai. Ðức Thế Tôn rời khỏi cung vua rồng biển qua khỏi biển lớn rồi cùng với những na do tha vô lượng Phạm Vương, Ðế Thích, Thiên Vương, các long vương.v.v… vây quanh cung kính. Bấy giờ, đức Như Lai quan sát sóng nước biển cả A Lê Gia Thức của chúng sinh bị các cảnh giới gió mạnh thổi động nên làn sóng chuyển thức theo duyên mà khởi. Bấy giờ, vua dạ xoa La Bà Na tự than rằng: “Ta nên thỉnh đức Như Lai vào thành Lăng Già để khiến cho ta mãi mãi ở trong trời, người, cùng với những trời, người được lợi ích lớn, mau được an lạc”. Bấy giờ, vua dạ xoa La Bà Na, chủ của thành Lăng Già cùng với các quyến thuộc cưỡi cung điện hoa đi đến chỗ đức Như Lai. Rồi ông cùng các quyến thuộc từ cung điện xuống, nhiễu quanh đức Phật ba vòng, dùng đủ thứ kỹ nhạc làm vui cho đức Như Lai. Những nhạc khí họ mang theo đều làm bằng báu Nhân đà la xanh lớn và khảm xen vào các thứ báu khác như đại tỳ lưu ly, mã não…., bao bọc nhạc khí bằng lớp áo mà màu sắc vô giá. Họ dùng tiếng Phạm… vô lượng những thứ âm thanh ca tụng khen ngợi tất cả công đức của đức Như Lai mà nói kệ rằng:
Tâm đủ ở Pháp tạng
Thấy cấu, vô ngã rời
Thế Tôn nói các hạnh
Nội tâm biết pháp rồi
Bạch pháp được thân Phật
Nội thân pháp chứng được
Hóa thân bày hóa thân
Vào Lăng Già, phải lúc
Nay đây Lăng Già thành
Vô lượng Phật quá khứ
Các Phật tử vân vân…
Vô lượng thân thọ dùng
Thế Tôn nếu nói pháp
Thì dạ xoa không lường
Hay hiện thân vô lượng
Muốn nghe thuyết pháp thanh.
Lúc bấy giờ, vua thành Lăng Già La Bà Na dùng đủ thứ diệu Ðô đà ca ca tụng khen ngợi những công đức của đức Như Lai rồi, lại liền dùng diệu thanh kệ tụng ca thán đức Như Lai mà nói kệ rằng:
Như Lai ở bảy ngày
Trong biển lớn ác thú
Qua biển đến bờ kia
Ra khỏi rồi liền trụ.
Ðức vua La Bà Na
Cùng vợ con dạ xoa
Và quyến thuộc vô kể
Các đại thần đại trí
Thúc Ca Bà La Na
Những thiên chúng như vậy
Mỗi mỗi đều hiện ra
Những thần thông vô lượng
Cưỡi cung điện diệu hoa
Ði đến chỗ đức Phật.
Ðến rồi, xuống điện hoa
Lễ bái cúng dường Phật.
Nương Phật trụ trì lực
Liền ở trước Như Lai
Tự nói lên danh tự:
Con, la sát mười đầu
Nguyện thương xót con với
Những chúng sinh thành này
Nhận thành Lăng Già ở
Núi báu Ma La Gia.
Vô lượng Phật quá khứ
Ở trong thành Lăng Già
Trên núi đủ thứ báu
Thân chứng pháp nói ra.
Như Lai cũng nên vậy
Ở trong núi báu này
Ðồng chư Phật quá khứ
Pháp như vậy nói thay
Nguyện chung các Phật tử
Nói pháp thanh tịnh này
Con và Lăng Già chúng
Ðều muốn nghe lắm thay!
Nhập Lăng Già Kinh điển
Phật quá khứ tán thán:
Cảnh giới trí nội thân
Lìa lời nói, gọi tên.
Con nghĩ đời quá khứ
Các Như Lai không lường
Với Phật tử vi nhiễu
Kinh này được nói lên
Ngày hôm nay đức Phật
Cũng nên vì chúng con
Và tất cả những chúng
Thâm pháp này nói lên!
Các Thế Tôn lai thế
Và Phật tử vân vân…
Ở đây, trên núi báu
Thâm pháp này nói lên!
Nay tại Lăng Già thành
Hơn cung trời vi diệu
Ðất, đá không làm tường
Lưới những báu che phủ.
Những dạ xoa này từng
Ở chỗ Phật quá khứ
Lìa các lỗi, tu hành
Trụ Ðại Thừa rốt ráo
Giỏi tư duy nội tâm
Như thật nghĩ tương ứng.
Nguyện Phật rũ lòng thương
Vì các Dạ xoa nói!
Nguyện Phật, thầy nhân thiên,
Vào Ma La Gia sơn!
Dạ xoa và thê tử
Muốn được Ðại Thừa tôn.
Những La sát úng nhĩ (tai vò)
Cũng đã trụ trong thành
Từng cúng dường quá khứ
Vô lượng ức Thế Tôn
Nay lại muốn dâng cúng
Hiện tại Ðại Pháp Vương
Muốn nghe nội tâm hạnh
Muốn được Ðại Thừa tôn!
Nguyện Phật thương xót con
Và những Dạ xoa chúng
Cùng Phật tử vân vân…
Vào thành Lăng Già ấy!
Những sở hữu của con:
Như cung điện, thê tử…
Mũ báu, chuỗi ngọc cùng
Ðồ trang nghiêm đủ thứ
A Thư Ca lâm viên…
Ðủ thứ đều đáng thích (ưa)
Và những xe hoa cung (hoa cung điện)
Dâng lên Phật, đại chúng!
Con ở chỗ Thế Tôn
Không vật gì chẳng xả
Nguyện Ðại Mâu Ni Tôn
Thương xót con thọ dụng!
Các Phật tử và con
Thọ lời pháp của Phật
Nguyện Phật rũ lòng thương
Vì con thọ dụng, nói!
Bấy giờ (đấng) Tam Giới Tôn
Nghe lời Dạ xoa thỉnh
Vì Dạ xoa nói lên
Quá khứ, vị lai Phật:
Dạ xoa! Quá khứ Phật
Ở trong Thắng bảo sơn (này)
Thương xót Dạ xoa nên
Nói “Nội thân chứng pháp”.
Các vị lai Thế Tôn
Cũng trong núi báu ấy
Vì Dạ xoa vân vân…
Cũng nói thâm pháp đó!
Dạ xoa! Ở bảo sơn
Như người tu hành thật
Hiện thấy pháp hành nhân
Chỗ này mới thể trụ!
Dạ xoa! Nay bảo ông
Ta và các Phật tử
Thương xót các ông nên
Thọ ông thí, thỉnh nói!
Như Lai lược đáp xong
Tịch tịnh trụ mặc nhiên
La Bà Na La sát
Dâng Phật hoa điện cung.
Như Lai và Phật tử
Nhận rồi đều cưỡi lên
La Bà Na La sát
Cũng cưỡi hoa điện mình
Dùng các thể nữ nhạc
Tấu đưa Phật đến thành.
Ðã đến thành diệu đó
La Bà Na dược xoa
Và vợ dược xoa ấy
Cùng con trai con gái…
Mang đồ cúng tốt hơn
Ðủ thứ đều vi diệu
Cúng dường lên Thế Tôn
Và cả những Phật tử…
Bồ tát và Thế Tôn
Ðều thọ cúng dường đó.
La Bà Na vân vân…
Cúng dường người nói pháp
Quan sát lời nói pháp
Cảnh giới chứng nội thân
Cúng dường Ðại Tuệ sĩ
Lâu lâu mà thỉnh rằng:
Ðại sĩ! Ngài hỏi Phật
Cảnh giới hành nội thân
Con cùng Dạ xoa chúng
Các Phật tử vân vân
Tất cả những thính giả
Ðều thỉnh ngài hỏi han!
Ðại sĩ nói pháp thắng
Tu hành cũng thắng hơn
Con tôn trọng Ðại sĩ
Thỉnh hỏi Phật thắng hành!
Lìa các ngoại đạo biên
Nhị thừa cũng rời khỏi
Nói nội pháp sạch trong
Cứu cánh Như Lai địa!
Bấy giờ, sức Thế Tôn
Lại hóa làm thành, núi
Tướng cao ngất trăm ngàn
Ðối Tu Di nghiêm sức
Vô lượng ức hoa viên
Ðều là những rừng báu
Mùi hương tỏa lan tràn
Chưa từng nghe, sực nức
Trong mỗi một bảo sơn
Ðều thị hiện thân Phật
Cũng có Dạ xoa vương
La Bà Na và chúng
Ðất nước Phật mười phương
Và với những thân Phật
Phật tử, Dạ xoa vương
Ðến tập họp núi đó
Mà những chúng sẵn có
Ở trong Lăng Già thành
Ðều thấy bản thân mình
Trong Lăng Già thành hóa.
Thần lực Như Lai làm
Cũng đồng Lăng Già đó
Các núi và vườn rừng
Báu trang nghiêm cũng vậy.
Phật trong mỗi bảo sơn
Ðều có Ðại Tuệ hỏi
Như Lai đều nói lên
Sự chứng pháp nội thân.
Phát trăm ngàn tiếng diệu
Nói Kinh pháp này xong
Phật và các Phật tử
Tất cả biến mất luôn
Dạ xoa La Ba Ná
Bỗng nhiên thấy tự thân
Ở tại cung điện cũ
Vật khác chẳng thấy còn
Mà khởi lên suy nghĩ:
Cái nhìn thấy ai làm?
Ai là người nói pháp?
Là những ai: thính văn?
Pháp gì ta đã thấy
Mà có những việc ấy?
Ðất nước các Thế Tôn
Và những thân Phật đó
Những diệu sự như thế
Nay đều đi về đâu?
Là điều nhớ trong mộng?
Hay việc làm của huyễn?
Hay thành ấp thật chân?
Hay Càn thát bà thành?
Hay bị che thấy dối?
Hay là ngọn lửa khởi?
Là mơ thạch nữ sinh?
Là ta thấy vừng lửa?
Hay thấy khói hỏa luân?
Ta thấy cái gì vậy?
Lại tự suy nghĩ rằng:
Thể các pháp như vậy
Cảnh giới chỉ tự tâm
Nội tâm hay chứng biết
Mà các phàm phu nhân…
Bị vô minh che ngăn
Tâm hư vọng phân biệt
Mà chẳng thể biết thông.
Năng kiến và sở kiến
Tất cả chẳng vẹn toàn
Người nói và điều nói
Như vậy… cũng là không.
Thể Phật pháp chân thật
Chẳng có cũng chẳng không
Pháp tướng hằng như vậy
Chỉ phân biệt tự lòng
Nay thấy vật là thật
Người đó chẳng thấy Phật!
Chẳng trụ phân biệt tâm
Cũng chẳng thể thấy Phật!
Chẳng thấy có các hành
Như vậy gọi là Phật!
Nếu thấy như vậy được
Thì người đó thấy Phật.
Kẻ trí quán như trên
Tất cả các cảnh giới
Chuyển thân được diệu thân
Tức là Bồ Ðề Phật.
Lúc bấy giờ, vua thành Lăng Già, La sát mười đầu La bà Na thấy lỗi của tâm phân biệt mà chẳng trụ ở trong tâm phân biệt, do lực căn lành đời quá khứ nên giác tri như thật tất cả các luận, có thể thấy như thật các pháp thật tướng, chẳng theo lời dạy của kẻ khác, giỏi tự suy nghĩ giác tri các pháp, có thể lìa khỏi tất cả sự giác tri của tà kiến, giỏi có thể tu hành như thật hành pháp, ở trong tự thân có thể hiện tất cả đủ thứ sắc tượng mà được cứu cánh Ðại phương tiện giải, giỏi biết tướng mạo cụ thể trên tất cả các địa thượng, ưa quan sát tự thể ý thức của tâm ý, thấy thân tương tục ở ba cõi, đoạn lìa thường kiến của các ngoại đạo, nhân trí như thật giỏi biết Như Lai Tạng, giỏi trụ ở thật trí nội tâm của Phật địa, nghe trong hư không và trong tự thân phát ra âm thanh vi diệu mà nói lên rằng: “Hay thay! Hay thay! Này Lăng Già Vương! Những người tu hành đều nên tu học như ngươi!”. Lại nói rằng: “Hay thay! Này Lăng Già Vương! Pháp Như Lai chư Phật và phi pháp như ông đã thấy. Nếu chẳng đúng như điều thấy của ông thì gọi là Ðoạn kiến. Này Lăng Già Vương! Ông nên lìa khỏi cái thức của tâm ý mà tu hành như thật các pháp thật tướng. Ông nay cần phải tu hành nội pháp chớ chấp trước tướng tà kiến ngoại nghĩa. Này Lăng Già Vương! Ông chớ tu hành theo cảnh giới tu hành của Thanh Văn, Duyên Giác, các ngoại đạo.v.v… Ông chẳng nên trụ ở các tam muội khác của tất cả ngoại đạo! Ông chẳng nên ưa thích đủ thứ hí luận của tất cả ngoại đạo! Ông chẳng nên trụ ở vi đà tà kiến của tất cả ngoại đạo! Ông chẳng nên đắm trước trong lực tự tại phóng dật của vương vị! Ông chẳng nên đắm trước trong lực tự tại thần thông của thiền định! Này Lăng Già Vương! Những việc như trên đây đều là hành động của người tu hành như thật, có thể hàng phục tà luận của tất cả ngoại đạo, có thể phá tất cả tà kiến hư vọng, có thể chuyển lỗi ngã kiến của tất cả kiến, có thể chuyển tất cả hạnh của vi tế thức mà tu hạnh Ðại thừa. Này Lăng Già Vương! Ông nên nội thân vào Như Lai địa, tu hạnh như thật! Người tu hành như vậy được chuyển lên pháp thượng thanh tịnh. Này Lăng Già Vương! Ông chớ bỏ đạo sở chứng của ông, khéo tu tam muội Tam Ma Bạt Ðề! Ông chớ đắm trước cảnh giới tam muội của Thanh Văn, Duyên Giác và ngoại đạo mà lấy làm thắng lạc như người tu hành của mao đạo phàm phu, ngoại đạo! Ông chớ phân biệt! Này Lăng Già Vương! Ngoại đạo chấp trước ngã kiến. Có ngã tướng nên hư vọng phân biệt. Ngoại đạo thấy có tướng bốn đại mà chấp trước sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp cho là thật có. Thanh Văn, Duyên Giác thấy có vô minh duyên hành cho là thật có. Họ khởi lòng chấp trước, lìa khỏi “như thật không”, hư vọng phân biệt chuyên chấp trước “hữu pháp” mà rơi vào trong năng kiến, sở kiến. Này Lăng Già Vương! Pháp thắng đạo này có thể khiến cho nội thân chúng sinh giác quán, có thể khiến cho chúng sinh được thắng Ðại Thừa, có thể sinh ra ba hữu. Này Lăng Già Vương! Hạnh nhập Ðại Thừa này có thể phá đủ thứ màn che, đủ thứ sóng thức của chúng sinh, chẳng rơi vào trong các kiến, hành của ngoại đạo. Này Lăng Già Vương! Ðây chính là hạnh vào Ðại Thừa, chẳng phải hạnh vào ngoại đạo. Hạnh ngoại đạo thì nương vào “nội thân hữu ngã” mà hành động, thấy hai pháp sắc, thức cho là thật nên thấy có sinh diệt. Hay thay! Này Lăng Già Vương! Tư duy nghĩa này đúng như tư duy của ông tức là thấy Phật”.
Lúc bấy giờ, vua Lăng Già La Bà Na lại nghĩ rằng: “Ta nên hỏi đức Phật pháp hành như thật rồi chuyển đến hành của tất cả các ngoại đạo, nội tâm tu hành, cảnh giới sở quán lìa khỏi ứng Phật ứng sự sở tác, lại có thắng pháp. Sở dĩ gọi là người tu hành như thật là khi chứng được pháp thì sở đắc niềm vui của tam muội cứu cánh. Nếu được niềm vui đó thì gọi là người tu hành như thật. Vậy nên ta nên hỏi đức Thế Tôn Như Lai Ðại Từ Bi! Như Lai có thể đốt cháy hết củi phiền não và các Phật tử cũng có thể đốt cháy hết! Ðức Như Lai có thể biết phiền não sai khiến tâm của tất cả chúng sinh! Ðức Như Lai đến khắp chỗ Nhất Thiết Trí! Ðức Như Lai giỏi có thể giải biết là tướng hay phi tướng như thật! Ta nay nên dùng sức thần thông vi diệu để thấy được đức Như Lai. Thấy đức Như Lai rồi thì người chưa được, người đã được đều chẳng thoái lui, được Vô Phân Biệt tam muội Tam Ma Bạt Ðề, được tăng trưởng đầy đủ Như Lai hành xứ”.
Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn như thật soi biết vua Lăng Già đã đến lúc ứng chứng Vô Sinh Pháp Nhẫn, thương xót vua La sát mười đầu nên cho cung điện đã ẩn mất hiện trở lại như cũ và hiện thân ở trong thành trên núi với đủ thứ lưới báu trang nghiêm.
Lúc bấy giờ, La sát mười đầu, vua thành Lăng Già thấy các cung điện trở lại như cũ. Trong mỗi một núi nơi nơi đều thấy có đức Phật Thế Tôn Ứng Chánh Biến Tri với ba mươi hai diệu tướng trang nghiêm thân mà tại trong núi, ông tự thấy thân mình ở trước khắp các đức Phật. Ông lại thấy tất cả đất nước chư Phật và các quốc vương nghĩ về thân vô thường, do tham vương vị, vợ con, quyến thuộc, năm dục trói buộc nhau không hẹn kỳ giải thoát nên liền bỏ đất nước, cung điện, vợ con, voi ngựa, trân báu… dâng cúng Phật và tăng rồi vào với núi rừng xuất gia học đạo. Ông lại thấy Phật tử tại trong rừng núi dũng mãnh tinh tấn gieo thân cho hổ đói, sư tử, la sát để cầu Phật đạo. Ông lại thấy Phật tử ở dưới rừng cây đọc tụng Kinh điển vì người diễn nói để cầu Phật đạo. Ông lại thấy đức Bồ tát nghĩ về chúng sinh khổ, ngồi dưới gốc cây Bồ Ðề Ðạo Tràng tư duy Phật đạo. Ông lại thấy trước mỗi một đức Phật đều có Thánh giả Ðại Tuệ Bồ tát nói về cảnh giới tu hành nội thân và cũng thấy tất cả quyến thuộc dạ xoa vây quanh mà nói danh tự chương cú.
Bấy giờ, đức Thế Tôn dùng trí tuệ quan sát đại chúng hiện tại, chẳng phải dùng mắt thịt quan sát, như vua sư tử phấn tấn, liếc nhìn rồi cả cười ha…ha…., nhục kế trên đảnh phóng ra vô lượng ánh sáng, từ vai, hông, lưng, đùi, ngực, chỗ chữđức và những lỗ chân lông đều phóng ra tất cả ánh sáng không lường như cái cầu vòng ở không trung, như ngàn ánh sáng mặt trời, như khi hết kiếp tướng lửa mạnh bốc cháy bừng bừng… Ðế Thích, Phạm Vương, Tứ Thiên Vương.v.v… ở trong hư không, quan sát đức Như Lai, thấy đức Phật ngồi ở trên núi Tu Di tương đối với đỉnh núi Lăng Già, cả cười ha… ha… Bấy giờ, chúng Bồ tát, Ðế Thích, Phạm Vương, Tứ Thiên Vương.v.v… suy nghĩ như vầy: “Vì nhân duyên gì đức Như Lai Ứng Chánh Biến Tri ở trong các pháp mà được tự tại, chưa từng cả cười ha…ha… như vậy, lại ở tự thân phóng ra vô lượng ánh sáng, mặc nhiên mà ngồi chuyên niệm cảnh giới trí tuệ nội thân chẳng lấy làm thắng như Sư tử nhìn xem vua Lăng Già niệm hạnh như thật?
Lúc bấy giờ, Thánh giả Ðại Tuệ Bồ tát Mahatát trước đã nhận sự khải thỉnh của vua Lăng Già La Bà Na, nghĩ đến vua Lăng Già, biết những pháp tâm hành của tất cả chúng Ðại Bồ tát, quan sát tất cả chúng sinh vị lai, lòng đều ưa danh tự nói pháp, lòng mê sinh ra nghi, theo đúng như lời nói mà chấp trước tất cả hành động của tất cả Thanh Văn, Duyên Giác và ngoại đạo. Còn các đức Phật Thế Tôn lìa khỏi những hành động của tất cả tâm thức, có thể cười, cười lớn. Ðể vì đại chúng kia đoạn dứt lòng nghi hoặc mà Thánh giả hỏi đức Phật rằng:
– Ðức Như Lai vì nhân gì? Duyên gì? Việc gì? Mà cả cười ha… ha…?
Ðức Phật bảo Thánh giả Ðại Tuệ Bồ tát rằng:
– Hay thay! Hay thay! Hay thay! Này Ðại Tuệ! Hay thay! Này Ðại Tuệ! Ông có thể quan sát taâm của thế gian vọng tưởng, phân biệt, tà kiến, điên đão! Ông thật có thể biết việc ba đời mà còn hỏi việc này! Như câu hỏi của ông thì câu hỏi của kẻ trí cũng lại như vậy, vì tự lợi và lợi tha! Này Ðại Tuệ! Vua Lăng Già này đã từng hỏi tất cả các đức Phật Ứng Chánh Biến Tri đời quá khứ hai pháp như vậy. Nay hiện tại lại cũng muốn hỏi ta hai pháp như vậy. Hai pháp này thì tất cả Thanh Văn, Duyên Giác, ngoại đạo chưa từng biết tưởng của hai pháp này. Này Ðại Tuệ! La sát mười đầu này cũng hỏi tất cả chư Phật hai pháp như đây.
Lúc bấy giờ, đức Như Lai biết nên hỏi vua La Bà Na rằng:
– Này vua Lăng Già! Ông muốn hỏi ta theo lòng nghi ngờ của ông thì nay đều có thể hỏi. Ta đều có thể đáp để cắt đứt lòng nghi ngờ của ông, khiến cho ông được hoan hỷ. Này Lăng Già Vương! Ông đoạn trừ tâm phân biệt hư vọng, được địa đối trị phương tiện quan sát. Trí tuệ như thật có thể vào tam muội Nội thân như thật tướng. Ưa hành tam muội thì Phật liền nhiếp lấy thân của ông, giỏi trụ trong cảnh giới mà Xa ma tha, qua khỏi sự cấu bẩn của tam muội bất tịnh của các Thanh Văn, Duyên Giác thì có thể trụ ở Bất động địa, Thiện tuệ địa, Pháp vân địa.v.v… giỏi biết như thật pháp vô ngã, ngồi lên vương tòa Ðại bảo liên hoa, được vô lượng tam muội mà thọ Phật chức. Này Lăng Già Vương! Ông sẽ chẳng bao lâu tự thấy thân mình cũng ở tại trên vương tòa Liên Hoa như vậy mà ngồi. Ông trụ trì vô lượng quyến thuộc của vua hoa sen, vô lượng quyến thuộc của Bồ tát, mỗi mỗi đều ngồi tòa vua hoa sen mà tự vây quanh đắp đổi ngắm nhìn nhau, mỗi mỗi chẳng bao lâu đều được trụ ở cảnh giới chẳng thể nghĩ bàn đó. Như là khởi một hạnh phương tiện trụ trong các địa, có thể thấy chẳng thể nghĩ bàn cảnh giới, thấy vô lượng vô biên đủ thứ pháp tướng của Như Lai địa mà tất cả Thanh Văn, Duyên Giác, Tứ Thiên Vương, Ðế Thích, Phạm Vương.v.v… chưa từng thấy.
Lúc bấy giờ, vua Lăng Già nghe đức Phật Thế Tôn nói. Nghe rồi, hỏi rồi thì ở trên núi trang nghiêm mọi thứ báu, hoa sen báu lớn với vô lượng ánh sáng vô cấu đó, có vô lượng thiên nữ vây quanh nhau, rồi hiện ra vô lượng đủ thứ hoa lạ, đủ thứ hương lạ, hương tung rải, hương bôi xoa, tràng phan, bảo cải, mũ báu, chuỗi ngọc, đồ trang nghiêm thân. Lại hiện ra đủ thứ đồ trang nghiêm thắng diệu mà thế gian chưa từng nghe thấy. Lại hiện ra vô lượng đủ thứ nhạc cụ thắng hơn nhạc cụ sở hữu của các trời, rồng, dạ xoa, càn thát bà, a tu la, ca lâu la, khẩn na la, ma hầu la già, người, chẳng phải người.v.v… Lại theo nhạc cụ sở hữu của ba cõi, cõi Dục, cõi Sắc, cõi Vô sắc mà đều biến hóa ra. Lại theo đủ thứ nhạc cụ thắng diệu sở hữu của đất nước chư Phật mười phương mà đều biến hóa làm ra. Lại hóa làm vô lượng màn lưới đại bảo che khắp ở bên trên tất cả chư Phật, đại chúng Bồ tát… Vua La Bà Na làm những việc biến hóa như vậy rồi thì thân bay lên hư không, cao bảy cây Ða la, rồi trụ trong hư không mưa xuống đủ thứ kỹ nhạc, mưa xuống đủ thứ hoa, mưa xuống đủ thứ hương, mưa xuống đủ thứ áo… đầy trong hư không như trời tuông mưa lớn dùng để cúng dường đức Phật và Phật tử. Mưa cúng dường xong, ông ấy từ trên mà hạ xuống, đến giữa hư không, liền ngồi ở trên Ðệ nhị điển quang minh đại bảo liên hoa vương chủng chủng bảo.
Lúc bấy giờ, đức Như Lai thấy ông ấy ngồi rồi thì mỉm cười, nghe vua Lăng Già hỏi hai thứ pháp. Vua Lăng Già bạch đức Phật rằng:
– Thưa đức Thế Tôn! Hai thứ pháp này con đã từng nghe ở các đức Phật Ứng Chánh Biến Tri đời quá khứ. Các đức Phật Thế Tôn đó đã vì con nói. Thưa đức Thế Tôn! Con nay, hiện tại y vào danh tự chương cú hỏi đức Như Lai, mong đức Như Lai rốt ráo vì con nói cho! Thưa đức Thế Tôn! Hóa Phật ứng hóa nói rằng, hai pháp này chẳng phải căn bản Như Lai. Thưa đức Thế Tôn! Căn bản Như Lai tu tập cảnh giới tam muội lạc thì chẳng nói những cảnh giới ngoài tâm thức. Hay thay! Thưa đức Thế Tôn! Tự thân Như Lai đối với tất cả pháp mà được tự tại. Nguyện xin đức Thế Tôn Ứng Chánh Biến Tri nói hai pháp này! Tất cả Phật tử và bản thân con cũng nguyện muốn nghe!
Lúc bấy giờ, đức Thế Tôn biết nên liền bảo vua Lăng Già rằng:
– Này vua Lăng Già! Ông hỏi hai pháp này!
Bấy giờ, vua Dạ xoa thay đổi đủ thứ đồ trang nghiêm, đội mũ vàng, đeo chuỗi ngọc vàng… mà tác bạch rằng:
– Ðức Như Lai thường nói, pháp còn nên xả bỏ, huống gì là phi pháp? Thưa đức Thế Tôn! Sao gọi là hai pháp xả? Thưa đức Thế Tôn! Cái gì là pháp? Cái gì là phi pháp? Thưa đức Thế Tôn! Pháp Xả làm sao có hai? Do rơi vào trong tướng phân biệt nên hư vọng phân biệt là pháp có, không, không Ðại, có Ðại. Thưa đức Thế Tôn! A Lê Gia thức biết danh thức tướng. Thể tướng sở hữu của nó như trong hư không có vầng lông trụ, là cảnh giới sở tri của trí bất tịnh tận. Thưa đức Thế Tôn! Pháp nếu như vậy thì làm sao mà xả?
Ðức Phật bảo rằng:
– Này vua Lăng Già! Này vua Lăng Già! Ông chẳng thấy cái bình.v.v… là pháp vô thường, biến hoại! Mao đạo phàm phu phân biệt tướng sai biệt của cảnh giới này. Này vua Lăng Già! Vì sao chẳng như vậy chọn lấy có tướng sai biệt của pháp và phi pháp? Nương theo tâm phân biệt của mao đạo phàm phu thì có, chớ chẳng phải trí Thánh chứng cho là có thể thấy! Này vua Lăng Già! Vả việc đặt cái bình.v.v… đủ thứ tướng thì lòng mao đạo phàm phu gọi là có, chẳng phải gọi thánh nhân cho là có pháp. Này vua Lăng Già! Ví như có một ngọn lửa đốt cháy cung điện, vườn rừng, cỏ cây mà nhìn thấy đủ thứ màu sắc ánh sáng của lửa mỗi mỗi đều sai biệt. Nương vào đủ thứ củi, cỏ, cây dài hay ngắn mà phân biệt thì thấy có tướng hơn, thua. Trong này vì sao chẳng biết có tướng sai biệt của pháp và phi pháp như vậy? Này vua Lăng Già! Chẳng phải chỉ ngọn lửa nương vào trong một thân nối tiếp nhau thấy có đủ thứ những tướng sai biệt. Này vua Lăng Già! Như một hạt giống là một sự nối nhau sinh ra mầm, thân, cành, lá, hoa, trái, cây, rừng… đủ thứ tướng khác. Như vậy sự sinh ra các pháp trong, ngoài như vô minh và hành, ấm, giới, nhập.v.v… tất cả các pháp, mọi cái sinh ra của ba cõi đều có sai biệt, như hiện ra niềm vui, hình tướng, ngôn ngữ, đi lại, thắng trí, dị tướng… Cảnh giới một tướng mà chọn lấy tướng cũng thấy tướng thắng, thượng, trung, hạ, tướng nhiễm, tịnh, thiện, bất thiện. Này vua Lăng Già! Chẳng phải chỉ trong đủ thứ pháp thấy tướng sai biệt mà người giác đạo như thật, trong hành động nội chứng cũng có thấy đủ thứ dị tướng, huống gì là pháp, phi pháp mà không phân biệt đủ thứ tướng sai biệt? Này vua Lăng Già! Có đủ thứ tướng sai biệt của pháp và phi pháp!
Này vua Lăng Già! Cái gì là pháp? Ðó là sự thấy phân biệt của tất cả ngoại đạo, Thanh Văn, Duyên Giác, mao đạo phàm phu. Từ nhân vào vật thật mà lấy làm căn bản để sinh ra đủ thứ pháp. Những pháp như vậy.v.v… nên xả, nên lìa, chớ thủ lấy tướng mà sinh ra phân biệt. Thấy pháp tự tâm kể cho là thật! Này vua Lăng Già! Kông cái bình thật pháp mà mao đạo phàm phu hư vọng phân biệt! Pháp vốn (không có tướng) vô tướng, biết như thật mà quan sát thì gọi là xả các pháp.
Này vua Lăng Già! Cái gì là phi pháp? Cái gọi là không có thân tướng, chỉ tự tâm diệt vọng tưởng phân biệt mà những phàm phu thấy thật pháp chẳng phải thật pháp, Bồ tát thấy như thật. Như vậy là xả bỏ phi pháp. Lại nữa, này vua Lăng Già! Cái gì là phi pháp nữa? Cái gọi là sừng thỏ, sừng ngựa, sừng lừa, sừng lạc đà, con của người con gái bằng đá.v.v… không thân, không tướng mà mao đạo phàm phu lấy làm không, vì nghĩa của thế gian nói đến danh tự, chẳng phải lấy tướng như cái bình kia.v.v… là pháp có thể xả. Người trí chẳng lấy sự phân biệt hư vọng như vậy, sừng thỏ.v.v… pháp danh tự cũng là có thể xả bỏ. Vậy nên xả bỏ pháp và phi pháp. Này Lăng Già Vương! Ông nay hỏi ta về pháp và phi pháp làm sao xả bỏ, ta đã nói xong.
Này Lăng Già Vương! Ông nói rằng, con đối với đấng Ứng Chánh Biến Tri đời quá khứ đã hỏi pháp này, những đức Như Lai đó đã vì con nói”. Này Lăng Già Vương! Ông nói quá khứ thì tức là phân biệt tướng! Vị lai, hiện tại phân biệt cũng vậy. Này Lăng Già Vương! Ta nói Chân Như Pháp Thể là như thật thì cũng là phân biệt. Như phân biệt sắc là thật tế, vì trí chứng thật nên ưa tu hành trí tuệ vô tướng. Vậy nên chớ phân biệt Như Lai là thân trí, thể trí. Trong lòng chớ phân biệt, trong ý chớ thủ lấy, ngã, nhân, thọ mạng.v.v…Sao chẳng phân biệt? Trong ý thức, thủ lấy đủ thứ cảnh giới như sắc hình tướng… Như vậy chớ thủ lấy, chớ phân biệt cái có thể phân biệt.
Lại nữa, này Lăng Già Vương! Ví như vẽ lên vách đủ thứ hình tướng, tất cả chúng sinh cũng lại như vậy. Này Lăng Già Vương! Tất cả chúng sinh giống như cỏ cây không nghiệp, không hành. Này Lăng Già Vương! Tất cả pháp, phi pháp không nghe, không nói. Này Lăng Già Vương! Tất cả pháp thế gian đều như huyễn mà các ngoại đạo, phàm phu chẳng biết. Này Lăng Già Vương! Nếu có thể như vậy thấy như thật thấy thì gọi là chánh kiến. Nếu thấy khác thì gọi là tà kiến. Nếu phân biệt thì gọi là thủ lấy cả hai. Này Lăng Già Vương! Ví như hình tượng trong gương tự thấy hình tượng! Ví như bóng dáng trong nước tự thấy bóng dáng. Như bóng ánh sáng đèn, trăng ở trong nhà tự thấy bóng dáng. Như tiếng vang trong không tự phát ra tiếng rồi thủ lấy cho là tiếng… Nếu như vậy thủ lấy pháp cùng phi pháp thì đều là vọng tưởng hư vọng phân biệt. Vậy nên chẳng biết pháp và phi pháp, tăng thêm hư vọng, chẳng được tịch diệt. Tịch diệt thì gọi là nhất tâm, nhất tâm thì gọi là Như Lai Tạng, vào cảnh giới trí tuệ nội thân, được Vô Sinh Pháp Nhẫn tam muội.
Phẩm Thứ Hai: Vấn Đáp
Lúc bấy giờ, Thánh giả Ðại Tuệ Bồ tát cùng tất cả những Bồ tát đại tuệ đều du hành ở tất cả đất nước chư Phật, thừa thần lực đức Phật nên đứng dậy sửa lại y phục, chắp tay cung kính, dùng kệ khen đức Phật rằng:
Phật tuệ đại bi quán
Lìa sinh diệt thế gian
Giống như hoa trống rỗng (hư không)
Chẳng thể được có, không.
Phật tuệ đại bi quán
Tất cả pháp như huyễn
Lìa xa thức ý lòng
Chẳng thể được có, không
Phật tuệ đại bi quán
Giống như mộng thế gian
Viễn ly khỏi thường, đoạn
Chẳng thể được có, không.
Phật tuệ đại bi quán
Chướng trí, chướng não phiền
Cả hai vô ngã, tịnh
Chẳng thể được có, không.
Phật chẳng vào bất diệt
Cũng chẳng trụ Niết Bàn
Lìa giác, pháp sở giác
Cả hai lìa có, không
Nếu như vậy quán Phật
Tịch diệt lìa diệt, sinh
Người đó nay, hận thế
Ly cấu, nhiễm thủ không.
Lúc bấy giờ, Ðại Bồ tát Ðại Tuệ theo đúng như nói kệ khen Phật xong, rồi tự nói tính danh:
Con tên là Ðại Tuệ
Ðại thừa, nguyện đạt thông
Dùng trăm lẻ tám hỏi
Ngước hỏi Vô Thượng Tôn
Tối Thắng Thế Gian Giải!
Nghe Ðại Tuệ hỏi han
Quan sát các sinh chúng
Bảo các Phật tử rằng:
– Các ông, những Phật tử
Và Ðại Tuệ hỏi han!
Ta sẽ vì ông nói
Cảnh giới giác của mình!
Lúc bấy giờ, Ðại Bồ tát Ðại Tuệ nghe đức Phật cho phép hỏi, liền đảnh lễ dưới chân đức Phật, chắp tay cung kính, dùng kệ hỏi rằng:
Làm sao tịnh các giác?
Nhân đâu mà có giác?
Nhân đâu thấy hoặc mê?
Nhân đâu có mê hoặc?
Nhân đâu có đất nước
Các ngoại đạo hóa nhau?
Sao gọi là Phật tử?
Tịch tịnh và thứ đệ
Giải thoát đi về đâu?
Ai trói? Nhân đâu thoát?
Người thiền quán pháp nào?
Nhân đâu có ba nghiệp?
Nhân đâu duyên sinh pháp?
Tác, sở tác nhân đâu?
Nhân đâu nói khác nhau?
Nhân đâu Vô sắc định
Và cùng Diệt Tận định?
Tưởng diệt định nhân đâu?
Nhân đâu từ định giác? (xuất định)
Làm sao nhân quả sinh?
Nhân đâu thân đi, đứng?
Nhân đâu quán sở kiến?
Nhân đâu các địa sinh?
Ai? Người phá ba hữu?
Thân nào? Ðến chỗ nào?
Trụ ở chỗ ra sao?
Làm sao các Phật tử
Nhân đâu được thần thông?
Và tự tại tam muội?
Nhân đâu được định tâm?
(Xin đấng) Tối Thắng vì con nói:
Là Tàng thức nhân đâu?
Nhân đâu ý và thức?
Thấy các pháp nhân đâu?
Nhân đâu đoạn sở kiến?
Sao là tính, phi tính?
Tâm không pháp ra sao?
Nói pháp tướng nhân đâu?
Sao gọi là vô ngã?
Nhân đâu không chúng sinh?
Nhân đâu có Thế đế?
Nhân đâu chẳng thấy thường?
Nhân đâu chẳng thấy đoạn?
Làm sao Phật, ngoại đạo
Hai tướng chẳng trái nhau?
Nhân đâu đời về sau (đương lai)
Ðủ thứ những bộ khác?
Làm sao gọi là không?
Nhân đâu niệm chẳng trụ?
Nhân đâu có thai tàng?
Nhân đâu niệm chẳng động?
Làm sao như huyễn mộng?
Nói như Càn thát bà
Ngọn lửa, trăng trong nước?
(Xin) Thế Tôn vì con nói:
Sao nói là Giác Chi?
Bồ Ðề phận nhân gì?
Nhân gì nước loạn động?
Tạo hữu kiến nhân gì?
Nhân đâu chẳng sinh diệt?
Như hoa không nhân gì?
Giác thế gian nhân gì?
Nhân đâu nói không chữ?
Không phân biệt ra sao?
Như hư không nhân đâu?
Chân Như bao nhiêu thứ?
“Tâm kỷ ngạn” tên gì? (lòng bao nhiêu bờ)
Nhân đâu “địa” thứ lớp?
Chân Như không thứ lớp?
(Ca) Hậu vô ngã nhân đâu?
Nhân đâu cảnh giới tịnh?
Trí, giới có bao nhiêu?
Chúng sinh, sinh do đâu?
Ai làm tính các báu
Vàng, ngọc báu Ma ni…?
Ai sinh ra lời nói
Của đủ thứ chúng sinh?
Kỹ thuật, chỗ ngũ minh
Ai hay nói như vậy?
Kệ (Già đà) có bao nhiêu thứ?
Sao là trường đoản cú?
Pháp lại có bao nhiêu?
Có bao nhiêu nghĩa giải?
Ẩm thực chủng nhân đâu? (những thứ đồ ăn…)
Nhân đâu sinh ái dục
Sao gọi vua Chuyển Luân?
Sao gọi là tiểu vương?
Nhân đâu hộ đất nước?
Bao nhiêu thứ chư thiên?
Nhân đâu mà có đất?
Nhân đâu nhật, nguyệt tinh?
Bao nhiêu thứ giải thoát?
Bao nhiêu người tu hành?
Bao nhiêu thứ Phật tử?
Bao nhiêu A Xà Lê?
Bao nhiêu hạng Như Lai?
Bản sinh bao nhiêu loại?
Có bao nhiêu thứ ma?
Ði học bao nhiêu loại?
Tự tính có bao nhiêu?
Tâm có bao nhiêu loại?
Thí giả danh là sao?
(Xin) Thế Tôn vì con nói:
Nhân đâu có gió mây?
Nhân đâu thông tuệ?
Nhân đâu có rừng cây?
Thế Tôn vì con nói!
Nhân đâu voi ngựa, nai?
Vì sao người bắt lấy?
Nhân đâu bị thấp hèn?
Thế Tôn vì con nói!
Nhân đâu có sáu thời?
Nhân đâu thành xiển đề?
Trai gái và chẳng trai?
Vì con nói sính ấy!
Nhân gì tu hành thoái
Tu hành tiến vì sao?
Dạy những người nào tu?
Khiến trụ những pháp nào?
Những chúng sinh đi lại
Nhân đâu? Tượng(hình dáng) loại nào?
Nhân đâu giàu của cải?
Thế Tôn vì con nói!
Dòng họ Thích làm sao?
Dòng Cam Giá thế nào?
Nhân đâu tiên trường thọ?
Tiên trường thọ gần đâu?
Làm sao tiên giáo thọ?
Thế Tôn như hư không
Vì con phân biệt nói!
Nhân đâu Phật Thế Tôn
Tất cả lúc xuất hiện
Ðủ thứ loại sắc, danh
Chúng Phật tử vây quanh?
Nhân đâu chẳng ăn thịt
Chế đoạn thịt thế nào?
Những chủng loại ăn thịt
Vì sao mà ăn thịt?
Do đâu hình trời, trăng (trời:mặt trời)
Tu Di và hoa sen
Sư tử là thắng tướng?
Thế Tôn vì con nói!
Loạn lạc trùm thế giới
Như lưới Nhân đà la
Tất cả đất nước báu
Vì con nói: nhân đâu?
Như cầm sắt, không hầu
Trống, hình hoa đủ thứ
Cõi lìa nhật nguyệt quang
Nhân đâu? Vì con nói!
Những gì Phật hóa thân?
Những gì Phật báo thân?
Những gì như trí Phật?
Vì con nói: nhân đâu?
Làm sao ở Dục giới
Ðẳng Chánh Giác chẳng thành?
Làm sao sắc rốt cùng
Ðược đạo trong ly dục?
Như Lai Bát Niết Bàn
Người nào trì chánh pháp?
Thế Tôn trụ lâu bằng
Thời gian pháp trụ không?
Phật lập bao nhiêu pháp?
Chủng loại có bao nhiêu
Tỳ kheo ni, Tỳ kheo?
(Xin) Thế Tôn vì con nói!
Nhân đâu trăm biến đổi?
Trăm tịch tịnh nhân đâu?
Thanh Văn, Bích Chi Phật?
Thế Tôn nói vì con!
Nhân đâu thông thế gian?
Nhân đâu thông xuất thế?
Nhân đâu thất địa tâm? (lòng bảy địa)
Thế Tôn vì con nói!
Tăng Già bao nhiêu loại?
Nhân đâu là phá tăng?
Sao là y phương luận?
Thế Tôn nói vì con!
Ca Diếp, Câu Lưu Tôn
Câu Na Hàm… con đó!
Thường vì các đệ tử
Nói như vậy, vì sao?
Vì sao nói nhân ngã?
Vì sao nói đoạn, thường?
Vì sao chẳng chỉ nói
Chỉ có một tấm lòng?
Nhân đâu rừng nữ nam
Ha lê A ma lặc
Kê La và thiết vi
Cùng Kim Cương… các núi
Thứ đến vô lượng núi
Ðủ thứ báu trang nghiêm
Tiên vui, người sung mãn?
Thế Tôn nói vì con !
Ðại thiên Phật nghe ông (Phật của đại thiên thế giới)
Những câu kệ đó xong
Ðại thừa những độ môn
Tâm chư Phật đệ nhất:
– Hỏi hay thay! Hay thay!
Này Ðại Tuệ! Nghe kỹ! Ta nay theo lớp lang
Lời ông hỏi mà nói
Sinh và cùng chẳng sinh
Sát na, Niết Bàn không
Ðường đến không tự thể
Con Phật Ba la mật
Thanh Văn, Bích Chi Phật
Người ngoại đạo vô sắc
Núi, biển và Tu di
Bốn thiên hạ, đất đai
Nhật, nguyệt, những tinh tú
Ngoại đạo, trời, Tu la
Tự tại, thông, giải thoát
Tịch định, lực nghĩ suy
Diệt và Như ý túc
Ðạo phẩm và Giác chi
Các thiền định, vô lượng
Năm ấm và khứ lai
Bốn không định diệt tận
Phát khởi lòng nói lên!
Tâm ý và ý thức
Pháp vô ngã có năm:
Tự tính, tướng, sở tướng
Hai năng kiến, sở kiến.
Làm sao đủ thứ thừa?
Tính vàng, ngọc ma ni?
Nhất xiển đề, bốn đại?
Hoang loạn và nhất Phật?
Cảnh giới trí dạy được?
Chúng sinh có, không có?
Voi, ngựa, các cầm thú
Làm sao mà bắt lấy?
Ví như nhân tương ưng
Lực, nói pháp ra sao?
Nhân đâu có nhân quả?
Rừng mê hoặc như thật
Chỉ tâm không cảnh giới.
Các địa không thứ lớp
Bách biến và vô tướng
Luận, thợ khéo, y phương(phương thuốc)
Chú thuật các minh xứ
Vì sao mà hỏi ta?
Các núi, Tu di, đất
Hình thể nhỏ hoặc to
Biển cả, trời, trăng, sao
Làm sao mà hỏi ta?
Chúng sinh thượng, trung, hạ
Thân bao nhiêu vi trần?
Khuỷu, bước đến mười dặm
Bốn mươi và hai mươi
Lông thỏ, bụi cửa sổ
Lông dê, bụi hột mì
Một thăng bao nhiêu bột?
Nửa thăng bao nhiêu đầu?
Một hộc và mười hộc
Trăm vạn và một ức.
Tần-bà bao vi trần? (Tần bà la: đơn vị đong)
Hạt cải bao nhiêu bụi?
Bao cải thành hạt cỏ?
Bao hạt cỏ thành đậu?
Bao thù thành một lượng? (thù: 1/20 lượng)
Bao lượng thành một phân (cân?)
Thứ lớp như vậy tính?
Bao phân thành Tu Di.
Nay vì sao Phật tử
Chẳng như vầy hỏi ta:
Thanh Văn và Duyên Giác
Chư Phật và con Phật
Thân bao nhiêu vi trần?
Vì sao chẳng hỏi rằng:
Ngọn lửa bao nhiêu bụi?
Gió có bao vi trần?
Bụi từng căn bao nhiêu?
Mao Khổng, mi bao bụi?
Nhân đâu làm Tự tại
Chuyển Luân Thánh Ðế vương?
Nhân đâu vua thủ hộ?
Giải thoát rộng lược nói
Ðủ thứ dục chúng sinh!
Làm sao mà hỏi ta?
Nhân đâu các ẩm thực?
Nhân đâu nam nữ lâm (rừng trai gái)?
Núi Kim Cương kiên cố
Ta phải nói thế nào?
Nhân đâu như huyễn mộng
Khát ái ví nai hoang
Nhân đâu mây xuất hiện?
Nhân đâu có sáu thời?
Nhân đâu đủ thứ vị?
Nam, nữ, phi nam nữ
Nhân đâu các trang nghiêm?
Phật tử nhân đâu hỏi?
Làm sao các diệu sơn
Tiên vui, người trang nghiêm?
Giải thoát, chỗ nào đến?
Ai trói, trói ra sao?
Cảnh giới Thiền thế nào?
Niết Bàn và ngoại đạo
Sao lại không nhân làm?
Nhân đâu được thấy buộc?
Nhân đâu tịnh các giác?
Có các giác do đâu?
Nhân đâu chuyển sở tác?
– Hạnh nguyện nói vì con!
Nhân nào đoạn các tưởng?
Tam muội có nhân đâu?
Ai phá hoại ba hữu?
Thân nhân đâu, ở đâu?
Làm sao không nhân, ngã?
Y thế thuyết nhân đâu?
Nhân đâu hỏi ngã tướng?
Hỏi vô ngã thế nào?
Sao gọi là thai tạng?
– Ông nhân đâu hỏi ta?
Nhân đâu thường, đoạn kiến?
Tâm được định vì sao?
Nhân đâu nói và trí
Giới tính, các Phật tử
So giải đệ tử, thầy
Ðủ thứ các chúng sinh?
Sao là ân ẩm thực
Thí, thông minh, hư không?
Nhân đâu có cây rừng?
Phật tử nhân đâu hỏi?
Sao gọi đủ thứ cõi?
Nhân đâu tiên sống lâu?
Ðủ thứ thầy nhân đâu?
Ông nhân đâu hỏi ta?
Vì sao có xấu xí?
Tu hành chẳng muốn thành
Sắc rốt ráo thành đạo
Làm sao mà hỏi ta?
Nhân đâu không cõi thế (thế gian)?
Nhân đâu là Tỳ kheo?
Sao là hóa, báo Phật (Phật hóa thân,
Phật báo thân)?
Nhân đâu mà hỏi ta?
Sao gọi như trí Phật?
Sao gọi là chúng tăng?
Không hầu, trống, hoa, cõi
Làm sao lìa quang minh?
Sao gọi là tâm địa?
Phật tử mà hỏi ta
Ðây và chúng sinh khác
Phật tử nên hỏi han
Mỗi một tướng tương ứng
Lỗi các kiến xa lìa
Lìa các pháp ngoại đạo.
Ta nói ông lắng nghe
Dưới đây trăm (lẻ) tám biến
Như lời nói chư Phật
Ta nay nói phần ít
Phật tử khéo lắng nghe.
Sinh kiến – bất sinh kiến, thường kiến – vô thường kiến, tướng kiến – vô tướng kiến, trụ dị kiến – phi trụ dị kiến, sát na kiến – phi sát na kiến, ly tự tính kiến – phi ly tự tính kiến, không kiến – bất không kiến, đoạn kiến – phi đoạn kiến, tâm kiến – phi tâm kiến, biên kiến -phi biên kiến, trung kiến – phi trung kiến, biến kiến – phi biến kiến, duyên kiến – phi duyên kiến, nhân kiến – phi nhân kiến, phiền não kiến – phi phiền não kiến, ái kiến – phi ái kiến, phương tiện kiến – phi phương tiện kiến, xảo kiến – phi xảo kiến, tịnh kiến – phi tịnh kiến, tương ưng kiến – phi tương ưng kiến, thí dụ kiến – phi thí dụ kiến, đệ tử kiến – phi đệ tử kiến, sư kiến – phi sư kiến, tính kiến – phi tính kiến, thừa kiến – phi thừa kiến, tịch tịnh kiến – phi tịch tịnh kiến, nguyện kiến – phi nguyện kiến, tam luân kiến – phi tam luân kiến, tướng kiến – phi tướng kiến, hữu vô lập kiến -phi hữu vô lập kiến, hữu nhị kiến – vô nhị kiến, duyên nội thân Thánh kiến – phi duyên nội thân Thánh kiến, hiện pháp lạc kiến – phi hiện pháp lạc kiến, quốc thổ kiến – phi quốc thổ kiến, vi trần kiến – phi vi trần kiến, thủy kiến – phi thủy kiến, cung kiến – phi cung kiến, tứ đại kiến – phi tứ đại kiến, số kiến -phi số kiến, thông kiến – phi thông kiến, hư vọng kiến – phi hư vọng kiến, vân kiến – phi vân kiến, công xảo kiến – phi công xảo kiến, minh xứ kiến – phi minh xứ kiến, phong kiến – phi phong kiến, địa kiến – phi địa kiến, tâm kiến – phi tâm kiến, giả danh kiến – phi giả danh kiến, tự tính kiến – phi tự tính kiến, ấm kiến – phi ấm kiến, chúng sinh kiến – phi chúng sinh kiến, trí kiến – phi trí kiến, Niết bàn kiến – phi Niết bàn kiến, cảnh giới kiến – phi cảnh giới kiến, ngoại đạo kiến – phi ngoại đạo kiến, loạn kiến – phi loạn kiến, huyễn kiến – phi huyễn kiến, mộng kiến – phi mộng kiến, dương viêm kiến – phi dương viêm kiến, tượng kiến – phi tượng kiến, luân kiến – phi luân kiến, kiền thát bà kiến – phi kiền thát bà kiến, thiên kiến – phi thiên kiến, ẩm thực kiến – phi ẩm thực kiến, dâm dục kiến – phi dâm dục kiến, kiến kiến – phi kiến kiến, Ba la mật kiến – phi Ba la mật kiến, giới kiến – phi giới kiến, nhật nguyệt tinh tú kiến – phi nhật nguyệt tinh tú kiến, đế kiến – phi đế kiến, quả kiến – phi quả kiến, diệt kiến – phi diệt kiến, khởi diệt tận định kiến – phi khởi diệt tận định kiến, trị kiến – phi trị kiến, tướng kiến – phi tướng kiến, chi kiến – phi chi kiến, xảo minh kiến – phi xảo minh kiến, thiền kiến – phi thiền kiến, mê kiến – phi mê kiến, hiện kiến – phi hiện kiến, hộ kiến – phi hộ kiến, tộc tính kiến – phi tộc tính kiến, tiên nhân kiến – phi tiên nhân kiến, vương kiến – phi vương kiến, bổ thủ kiến – phi bổ thủ (bắt lấy) kiến, thật kiến – phi thật kiến, ký (ghi) kiến – phi ký kiến, nhất xiển đề kiến – phi nhất xiển đề kiến, nam nữ kiến – phi nam nữ kiến, vị (mùi vị) kiến – phi vị kiến, tác kiến – phi tác kiến, thân kiến – phi thân kiến, giác kiến – phi giác kiến, động kiến – phi động kiến, căn kiến – phi căn kiến, hữu vi kiến – phi hữu vi kiến – phi nhân quả kiến – phi nhân quả kiến, sắc cứu cánh kiến – phi sắc cứu cánh kiến, thời kiến – phi thời kiến, thọ lâm kiến – phi thọ lâm kiến, chủng chủng kiến – phi chủng chủng kiến, thuyết kiến – phi thuyết kiến, Tỳ kheo kiến – phi Tỳ kheo kiến, Tỳ kheo ni kiến – phi Tỳ kheo ni kiến, trụ trì kiến – phi trụ trì kiến, tự (chữ) kiến – phi tự kiến. Này Ðại Tuệ! Một trăm linh tám kiến này, chư Phật đời quá khứ đã nói! Ông và các Bồ tát phải học như vậy.
