Nhắc đến hai từ Vô ngã thì bất kỳ người Phật tử nào cũng hiểu. Nhưng hầu hết chúng ta hiểu chưa chính xác hoặc chưa đầy đủ về nghĩa của từ vô ngã. Hiểu đúng và thực hành đúng, chúng ta mới tìm thấy sự an lạc cho thân tâm của mình.
Ngã là gì? Nghĩa đen của ngã là tôi, là ta. Ngã là phản ứng bảo vệ cái tôi không ý thức hay là trực giác. Trực giác là phản xạ không điều kiện để bảo vệ cái tôi, nói lên tính chất ngã bảo vệ bản ngã này mang nghĩa là của hành uẩn hay là mạc-na.
Vô ngã là gì? Là cái tôi bị phá vỡ. Thứ nhất tất cả sự bảo vệ bản ngã đó là giả tạm, là vô thường, là không thật cho nên gọi là vô ngã; thứ hai con người giác ngộ được rất rõ tất cả ngôn ngữ biểu hiện khen chê và phản ứng một cơ thể vật lý.
Thân thể chúng ta vốn giả tạm, không thật và không tồn tại vĩnh cữu theo thời gian. Ai rồi cũng phải trải qua sanh lão bệnh tử, không thể tránh khỏi. Đó là quy luật vô thường mà đức Phật thấy được.
Tu học theo tinh thần vô ngã giúp con người có bản lĩnh hơn, từ bỏ sự ràng buộc thấp hèn về tham ái, cố chấp bản thân. Ứng dụng học thuyết vô ngã này sẽ giúp chúng ta sống vững vàng, tự tin và an lạc hơn.
Người Phật tử phải luôn tinh tấn tu học để tự chuyển hóa mình, tự nhận ra chính xác từng vấn đề để ứng dụng vào cuộc sống. Muốn điều phục bản ngã của mình thì hãy mở rộng lòng từ bi vì chỉ có tình thương yêu rộng mở chúng ta mới không quá cố chấp vào bản thân mình.
Pháp thoại Thầy Thích Phước Tiến mới nhất 2017 tại Úc Châu: Vô Ngã – Học Thuyết Và Ứng Dụng. Thuyết giảng tại Chùa Minh Quang, ngày 22/04/2017
